[VCLN] Chim bằng tung cánh

Gọi là chim bằng tung cánh là vì bởi con chim bằng có đường bay rất khó đoán, rất là giống mấy cái chú thích và thư mục trong Văn chương lâm nguy, ấn phẩm của Trung tâm Nghiên cứu Quốc học-Tạp chí Hồn Việt. (À hôm trước tôi nhớ thiếu, cuốn này do Trần Huyền Sâm và Đan Thanh dịch chứ không phải một mình Trần Huyền Sâm).

Phần "Chú thích" gồm 30 cái, chép nguyên xi từ bản gốc tiếng Pháp, chép từ "sous la dir. de" đến "op. cit" trở đi, sang đến phần cuối (thấy ghi là "Nhà lý luận văn học Tzvetan Todorov (Trần Huyền Sâm)", ở đoạn "Tác phẩm" (gồm 37 mục) thì lại dịch rất chi tiết. Toàn bộ phần này có trên mạng, ở đây. Không thể đoán được cái danh sách 37 mục này đi theo đường bay nào, nó không theo trình tự thời gian (từ xưa đến nay hay từ nay đến xưa), cũng không theo trình tự bảng chữ cái (từ A đến Z hay từ Z đến A), chẳng hạn như đang từ mục 5 (2002) ta sang mục 6 (2001), thì từ mục 31 (1967) ta sang mục 32 (2005) rồi chợt giật lùi ở mục 33 (1999) rồi lại lùi ở mục 34 (1965) rồi lại tiến ở mục 35 (2007).

Cái danh sách này có đủ mọi lỗi sai, từ chả hiểu viết nghiêng viết thẳng theo nguyên lý nào, lỗi typo vài chục chỗ, đến chép thiếu (mục 13, La Vie commune đầy đủ phải là La Vie commune. Essai d'anthropologie générale), rồi dịch sai: mục 16 dịch Face à l'extrême dịch thành Đối diện với cực hình hic, hoặc mục 4 Devoirs et Délices. Une vie de passeur dịch thành Bổn phận và khoái lạc. Một đời truyền đạt. Truyền đạt cái gì mà truyền đạt hihi.

Hai bông hoa của bản danh sách kỳ dị này:

Germaine Tillion. Avec Christian Bromberger (Germaine Tillion. Viết với Christian Bromberger), Actes Sud, 2002 [sic]

Đây là đi copy ở đâu về rồi nó thiếu mất với cả bị lẫn từ cái khác sang đấy :p. Quyển Todorov viết về nhà dân tộc học Germaine Tillion (thật ra là sách nhiều tác giả) là quyển này. Tên đúng của sách là Le Siècle de Germaine Tillion. Còn cái chỗ "avec Christian Bromberger" thì là chắc vì tác giả đi search  tên Germaine Tillion rồi có một cái bài phỏng vấn, nói chuyện nào đó của Tillion với Christian Bromberger thế là tương luôn vào :p

Với cả NXB là Seuil cơ mà nhỉ, Actes Sud nào.

Bông hoa thứ hai là đây, cái này mới thật là vui:

Ouvrages collectifs ou publiés sous la direction Marina Tsvetaeva, Vivre dans le feu. Confessions (Tác phẩm viết chung hay xuất bản dưới sự chủ biên của Marina Tsvetaeva, Sống trong màn lửa. Tự thú), Robert Laffont, 2005. [sic]

Khiếp thật, có cái tên sách khiếp thật.


Cái quyển đó nó đây. Má ơi, Todorov chỉ viết cái lời giới thiệu quyển sách, còn đây nó là bản dịch tác phẩm của Marina Tsvetaeva, chứ Tsvetaeva chết từ đời tám hoánh nào mà còn "tác phẩm viết chung hay xuất bản dưới sự chủ biên của Marina Tsvetaeva). Chả biết tác giả có biết M.T. là ai không nữa hehe.

-----------

Bây giờ chuyển qua màn: Cuốn sách đã nói gì? GS-NGND Trần Thanh Đạm phán, trong bài này: "Có lẽ ý nghĩa của cuốn sách là lời tự thú của một trong những người đã xây dựng lên một cái thuyết, phải nói là, thống trị cả thế kỷ XX ở phương Tây. Thật ra, theo tôi, học thuyết này đã sai lầm từ lâu rồi. Đến bây giờ, Tzvetan Todorov không thể che giấu sai lầm đó được nữa thì anh ta đành phải thừa nhận mình sai lầm thôi".

Để xem Todorov thú tội thế nào, chi bằng ta đọc chính lời của Todorov vậy. Vincent Kaufman, tác giả cuốn La Faute à Mallarmé nằm trong kế hoạch học hè năm nay của tôi, đã chịu khó đi phỏng vấn Todorov xem Todorov nghĩ gì về lý thuyết. Bài phỏng vấn được in từ trang 308 đên trang 314 của cuốn sách.

Câu hỏi đầu tiên của Vincent Kaufman đặt cho Tzvetan Todorov như sau:

"Câu hỏi đầu tiên liên quan tới Văn chương lâm nguy nơi ông đã viết những lời rất nặng nề về lý thuyết văn học. Sự phê phán ấy là nhằm tới toàn bộ lý thuyết văn học hay chỉ chủ yếu là việc giảng dạy ở trường trung học? Đó là một vấn đề mà ông nêu ra làm điểm xuất phát, nhưng dù thế nào thì người ta cũng có cảm giác về một dạng khái quát hóa".

Bài phỏng vấn này tôi sẽ dịch đầy đủ để phục vụ cho các giáo sư thế kỷ thích phán bừa phán bãi.