Bùi Giáng dịch thơ

Nhân vừa đọc bài này, hốt nhiên tôi nghĩ ra chuyện này: hình như trước nay chưa bao giờ có ai bàn luận thực sự nghiêm túc về Bùi Giáng ở tư cách dịch giả.

Tác giả của bài viết ở đường link dường như là một đại biểu Quốc hội Việt Nam; tác giả đã sai lầm một cách căn bản khi viết "Lại có thêm một nhân vật nữa của Miền Nam trước 1975 được dựng dậy một cách đột nhiên", vì trong hơn cả chục năm qua tác phẩm của Bùi Giáng đã tái bản rất nhiều, không có gì là "đột nhiên" cả.

Nhưng Bùi Giáng dịch thuật như thế nào? 

Bùi Giáng từng dịch 1) thơ trong đó có a) thơ ra thơ b) thơ ra văn xuôi 2) tác phẩm văn xuôi 3) tác phẩm phi-hư cấu (ví dụ các tiểu luận triết học).

Tôi có một ví dụ về 1a ở dưới đây.


Bùi Giáng dịch thơ Baudelaire, đặt ở đầu bản dịch Con người phản kháng của Albert Camus, Võ Tánh 68

nguyên tác:

XIX. La Géante (trích từ tập Les Fleurs du mal)

Du temps que la Nature en sa verve puissante
Concevait chaque jour des enfants monstrueux,
J’eusse aimé vivre auprès d’une jeune géante,
Comme aux pieds d’une reine un chat voluptueux.

J’eusse aimé voir son corps fleurir avec son âme
Et grandir librement dans ses terribles jeux ;
Deviner si son cœur couve une sombre flamme
Aux humides brouillards qui nagent dans ses yeux ;

Parcourir à loisir ses magnifiques formes ;
Ramper sur le versant de ses genoux énormes,
Et parfois en été, quand les soleils malsains,

Lasse, la font s’étendre à travers la campagne,
Dormir nonchalamment à l’ombre de ses seins,
Comme un hameau paisible au pied d’une montagne.


bản dịch của Bùi Giáng (chép nguyên văn):

Nương tử khổng lồ

Thuở vạn vật bừng bừng cơn nhiệt khí
Sinh hằng ngày những quái dị đứa con
Tôi ắt đã thích vô ngần hiện thị
Sống bên mình một kỳ nữ to con
Một nương tử khổng lồ còn trẽ tuổi
Ôi mùi thơm thân thể bốc hương rờn
Tôi xin sống bên mép miền mát rượi
Của sườn hông đồn lãng nhũ ba dồn
Tôi nem nép bên thân nàng suốt buổi
Như con mèo bên bắp vế nữ vương
Tôi ắt muốn dòm tấm thân lồng lộng
Ồ tinh anh cùng thể phách ra hoa
Cùng một lúc mùi hương lên chấn động
Nàng lớn cao trong cuộc rỡn chan hòa
Những cuộc rỡn xiêu hồn rơi rụng phách
Những cuộc đùa kỳ diệu quỹ ôm ma
Tôi ắt muốn suốt đời làm tôi mọi
Để nàng làm chủ động chốn và nơi
Tôi ắt muốn đoán chừng chừng xem thử
Trong lòng nàng có mấy nẻo khơi vơi
Và ngọn lửa nồng nàn nào tích trữ
Trong máu tim nàng vỗ nhịp bên đời
Qua sóng mắt long lanh hay lệ ứa
Những mù sương nương tử ngóng chân trời
Hai con mắt nàng mênh mông như vũ trụ
Gọi càn khôn về ấp ủ khung đời
Tôi ắt muốn bò leo quanh quẩn mãi
Trên thân hình tráng lệ nở bao la
Những hình thể huy hoàng và man dại
Như leo trèo một sườn núi đâm hoa
Hai đầu gối khổng lồ và mềm mại
Của nàng phơi mở khép một khung ngà
Và đôi lúc mùa hè về nồng nã
Nàng duỗi thân nằm giữa cánh đồng xa
Thì tôi sẽ men lại gần đó ạ
Bên bóng râm đôi vú nọ nõn nà
Tôi xin ngủ miên man bên cồn lạnh
Cạnh thôn làng dưới chân núi nguy nga
Nằm tĩnh tịch vô ngôn đêm ngất tạnh
Nghe vầng trăng về thụ động giang hà


Chỉ xét riêng về số lượng, tình hình như sau: nguyên gốc là thơ sonnet, gồm 14 câu 12 âm tiết (hay nói chính xác hơn - trong thơ - là 12 "pied", chân), tức là tổng cộng 168 âm tiết, còn bài của Bùi Giáng gồm 40 câu 8 chữ, tức 320 âm tiết, trong đó có một câu 9 chữ, tổng cộng ta có kết quả: Bùi Giáng dùng 321 âm tiết tiếng Việt để dịch 168 âm tiết bài thơ của Baudelaire.


Bài liên quan (à thật ra không liên quan lắm)