Gì chứ điều này thì hoàn toàn có thể chắc chắn: chúng ta có thể tìm được vô vàn người hâm mộ Bùi Giáng. Dám chắc là nếu lấy lưới mà đánh một mẻ dưới cái ao fan của Bùi Giáng, kết quả sẽ vô cùng khả quan. Nhưng, cũng như mọi khi
cũng như mọi khi, người ta thường xuyên hâm mộ những gì mà người ta không biết.
Nói cho đúng, người ta có thực sự biết về Bùi Giáng hay không? Cũng như mọi trường hợp, nhân vật nào được nhắc đến nhiều thì cái nhiều đó chỉ là lặp đi lặp lại của vài điều, phần nhiều là ít ỏi, rất ít ỏi. Chẳng hạn: các vấn đề thuộc về văn bản, trong trường hợp Bùi Giáng, dường như chẳng bao giờ được ai đoái hoài.
Nhưng đó là một vấn đề lớn, kể cả ở Bùi Giáng, đó vẫn cứ là vấn đề lớn (ở Trần Dần thì cũng vậy: xem ởkia).
Đâu là những bài thơ lớn của Bùi Giáng? Chắc chắn trong số những bài thơ lớn nhất của Bùi Giáng, có "Phụng hiến".
Đây là tập Mưa nguồn huyền thoại:
Khoe chữ ký Bùi Giáng thêm lần nữa:
Niên đại của tập thơ: 1962
"Phụng hiến" trong Mưa nguồn là bản "chính thức". Nói cho đúng thuật ngữ, đây là version "originale":
Nhưng đã có version "originale" thì lại còn có version "pré-originale". Đó là khi bài thơ được đăng báo, trước lúc được in vào sách.
Bản đăng báo đây:
Cụ thể, đây là tờ Giáo dục phổ thông số 44, ra ngày 15 tháng Tám 1959, tức là vài năm trước khi có tập Mưa nguồn.
Ấy thế nhưng, ngoài nhan đề biến đổi một cách phi thường, từ "Phụng dâng" thành "Phụng hiến", ngoài mấy câu "đề từ" thêm vào, nếu so sánh hai version thì sẽ thấy Bùi Giáng đã có trên mười chỗ sửa, trong đó có những sửa chữa thuộc loại nghiêm trọng. Ai tỉ mỉ thử thống kê xem.
Đặc biệt, tất nhiên, cái câu "Níu trời xanh tay vói kiễng chân cao" ngày nay về cơ bản toàn bị đọc thành "Níu trời xanh tay với kiễng chân cao".
NB. đã tiếp tục Tử tước de Bragelonne: sau ba chương đầu tiên như sấm động trời quang tại thành Blois cổ kính và thủ cựu, các cựu nhân vật trong mấy loạt trước của "ngự lâm pháo thủ" dần dà xuất hiện trở lại
Bùi Giáng và Simone Weil
Buổi thuyết trình thứ ba (và cuối cùng)
Nguyễn Huy Thiệp: một lần nữa
Văn chương miền Nam: dịch thuật
Bùi Giáng mùa xuân
Bùi Giáng điên, tỉnh
Bùi Giáng cháy sách
Bùi Giáng dịch Baudelaire
Cám ơn rất! bản originale gây ấn tượng rất mạnh. bản đăng báo thì ôi "tang tóc", tuy nhiên thêm vào một sắc thái thời-sự như thế cho một kiệt phẩm thì cũng có làm sao đâu. và để nhại cụ Lệ Thần, ko còn "tay vói kiễng chân cao" thì ko còn cái nc ta là phải.
ReplyDeleteThỉnh thoảng em có đọc lại bài thơ này, có lẽ là bài em thích nhất của Bùi Giáng
ReplyDeleteCon kiến bé cùng hoa hoang cỏ dại
Con vi trùng cùng sâu bọ cũng yêu luôn
cụ Lệ Thần? ý hẳn cụ Thượng Chi?
ReplyDeletenếu đặt thời điểm bài thơ của Bùi Giáng cạnh sự xuất hiện của "Trần Vàng Sao thứ nhất" thì còn thấy thêm vài phương diện khó nhìn nữa đấy
Vì nơi đây tôi sống trọn vui sầu
ReplyDeleteVì nơi đây tôi sống đủ vui sầu
Cây (và) cối bầu trời và mặt đất
Cây và cối bầu trời và mặt đất
Ngàn sao em lùi bước trước vừng hồng
Ngàn sao xanh lùi bước trước vừng hồng
Trăng xanh sao giục cánh mộng tung ngần
Trăng vàng sao giục cánh mộng tung ngần
Những đầu cúi im lìm trong ái ngại
Những ngoảnh mặt im lìm trong ái ngại
Những người bạn xem tôi như thù địch
Những người bạn xem tôi là cà gật
Tôi biết tìm đâu ý nghĩ lầm than
Tôi đã tìm đâu ý nghĩa lầm than
Tôi chịu hết cuồng si để sáng suốt
Tôi xin chịu cuồng si để sáng suốt
Tôi tự nguyện phải một lòng chung thủy
Tôi tự nguyện sẽ một lòng chung thủy
Em đứng mãi, anh chịu sào có vững
Em đứng mũi anh chịu sào có vững
Hết tâm hồn và hết cả thịt xương
Hết tâm hồn và hết cả da xương
Cứ yêu mãi và yêu em luôn mãi!
Xin yêu mãi yêu và yêu nhau mãi
Sẽ rồi ra vĩnh biệt với em thôi
Sẽ rồi ra vĩnh biệt với ngươi thôi
Mắt ứa lệ phồng mi ta khóc
Bàn tay ta nhỏ bé quá em ôi
Hoa rụng mãi trong hoàng hôn tang tóc
Đỡ làm sao những cánh cứ rơi rơi.
Đêm ứa lệ phồng mi hai mắt
Bàn tay ta nhỏ như lá cây khô
Mình hoa rã đầm đìa sương theo móc
Đỡ làm sao những cánh tiếp nhau rơi
Em bảo rằng:
- “Đừng tuyệt vọng nghe không?
Em bảo rằng
- Đừng tuyệt vọng nghe không
chỗ "đứng mãi" đổi thành "đứng mũi" có thể thấy nhiều phần chắc chỉ là sửa một lỗi của thợ sắp chữ nhà in
ReplyDeletenhưng có những chỗ sửa rất nhiều ý nghĩa, nhất là chỗ "thù địch"
nhưng có lẽ nhất là đổi "trăng xanh" thành "trăng vàng"
những thay đổi hiển nhiên nhất thì chắc chắn lại ít người thấy nhất, đó là rất nhiều bỏ đi dấu câu
nhiều dấu câu khác nữa bị bỏ đi nhưng có thể chưa "nghiêm trọng" bằng mấy dấu ở trên
ReplyDeleteHi nhi linh...i am quoc anh frien...i came across your blog whem surf through his website...can you add me to your mailling list.i am concerned about the translation and literarure beofre 75 by the south..thanks
ReplyDeletenghe chừng robot giờ viết giỏi phết rồi đấy nhỉ
ReplyDelete