JC

tiếp tục K

"Người Anh các anh, tất tật đều là lũ bất lương"

(Joseph Conrad, Lord Jim)

"Con người ta có thể vượt qua những giới hạn nào? Để biết được điều đó một cách rõ ràng, điều cần làm là uống kí ninh."

(Etdung Kaovi)

Khi mới xuất hiện, Joseph Conrad nhận ngay một biệt danh, "Kipling của vùng Borneo". Suốt đời, JC sẽ phải vật lộn chống lại các cái nhìn cứ nhất định bắt JC phải là cái này hay cái kia: một cuộc vật lộn rất con người, rất con người ở trong xã hội của con người. Nhưng ở JC, cái đó có một cường độ đặc biệt lớn, cũng như một độ rộng và một tính cách thường trực không thấy ở đâu khác.

Về sau này, nhất là gần đây, khi nói về Joseph Conrad, một nhân vật rất hay được đặt bên cạnh: Arthur Rimbaud.

Rimbaud là vì, thời điểm Joseph Conrad lên tàu lần đầu tiên trong đời - khi còn rất trẻ - tại Marseille, thì Rimbaud cũng có những lúc ở đó. Tất nhiên, họ đã không gặp nhau, nhưng khả năng về cuộc gặp mới là điều kích thích mạnh mẽ.

Charles Marlow là nhân vật fétiche của JC: trong vòng khoảng 15 năm, nếu không kể vài tale, Marlow kể câu chuyện trong Lord Jim và cả Chance. Marlow, một dạng con người của biển, vô cùng thích và giỏi quan sát những con người dính dáng đến biển, đó cũng là một dạng thầy đào tạo đi biển, cũng như một mentor.

Marlow kể câu chuyện về Lord Jim (Tuan Jim), còn trong Chance, Marlow (cùng "tôi") nghe Powell kể câu chuyện của mình, nhưng Marlow cũng kể cho "tôi" nhiều điều khác, để hoàn chỉnh câu chuyện ấy.

Trong "Ghi chú của tác giả" (đây là đặc sản ở các cuốn sách của JC) cho Lord Jim, JC tự biện hộ trước những lời chỉ trích, đặc biệt nhằm vào sự "không giống thật", "không tin được" nằm ở chỗ, tại sao Marlow lại có thể kể chuyện lâu đến như thế (quả thật Lord Jim là một cuốn sách dày, nhưng một phần không nhỏ ở cuối không chui ra từ những lời kể của Marlow trước nhiều người).

Marlow: đấy là element biển của văn chương JC. Nhưng đây không phải element duy nhất.

Romain Gary cũng là nhân vật có thể coi Joseph Conrad là precursor, ít nhất là RG của Rễ trời: đấy là cuốn tiểu thuyết đặc biệt nhiều tính cách JC của RG, và là JC của Lord Jim. Đặc biệt trường đoạn phiên tòa trong Rễ trời được gợi nhiều cảm hứng từ trường đoạn cũng phiên tòa, trong Lord Jim. Một cái gì đó vô cùng không khí thuộc địa - ở cuốn tiểu thuyết thứ nhất là châu Á, còn ở cuốn thứ hai, châu Phi.

Nhưng Romain Gary chỉ là một trong rất nhiều nhân vật văn chương nhận được nhiều điều từ Joseph Conrad. Hoàn toàn có thể nói đến phả hệ JC, hết sức dồi dào. Đấy đúng là một nhân vật mở ra cả một con đường.

Nhân vật kiểu JC hơn cả (nếu không tính Marlow, người dẫn dắt) là dạng nhân vật kiên định đi vào số phận của mình. Các nhân vật của JC như thể cuộn tròn lại và lao thẳng vào đó, chẳng buồn quan tâm đến gì khác; cuộn tròn lại là nhằm (tự) cắt đi mọi cái gì thò ra, vươn ra có thể bám hay níu vào đâu đó hòng ngăn cản cuộc đi vào định mệnh.

(6/7/2024) project Joseph Conrad đã bắt đầu: "Gaspar Ruiz" - câu chuyện tuyệt vời và thảm khốc, mà JC cho vào một tập gồm 6 truyện, trong đó có "The Duel"