Witold Gombrowicz

Tiếp tục câu chuyện Gombrowicz - nhà văn Ba Lan lớn nhất của thế kỷ 20: đã thực sự bắt đầu bản dịch Ferdydurke; nhân tiện, cũng tiếp tục luôn kỳ thứ nhất về năm 1969, về B. Traven.

Ferdydurke là tác phẩm thời trẻ của Gombrowicz. Cuốn tiểu thuyết gây ra không biết bao nhiêu ồn ào, chối bỏ, lên án, chỉ trích, và cũng thuộc vào những gì văn chương từng tạo ra khiến người ta hiểu nhầm nhiều hơn cả.

Ferdydurke

Tuy tên như vậy (Ferdydurke) nhưng đây lại chính là kỳ thứ hai của chuỗi "1969" đã khởi đầu ởkia. Witold Gombrowicz cũng rơi vào đúng hoàn cảnh giống nhân vật đã đề cập trong đường link.

1969 (1): B. Traven

Tôi quay trở lại với cự li ưa thích của tôi: 50 năm (cho những ai còn không nhớ, năm ngoái là 1968 - một kế hoạch tương đối thất bại, xem thêm ởkia).

Nguyễn Văn Tố về Nguyễn Văn Vĩnh

đã đến lúc - từ một số điểm rời rạc, chẳng hạn như ởkia hay ởkia - đi đến một cái nhìn rộng hơn, tức là tập trung hơn và cũng chi tiết hơn

Như đã nói, sau khi Nguyễn Văn Vĩnh qua đời (tháng Năm 1936), Nguyễn Văn Tố viết một tiểu luận hết sức quan trọng. Giờ đây, ta đã có thể nhìn vào đó, và - thật bất ngờ - trong câu chuyện ấy có vai trò của một nhân vật: Nguyên Ngọc. Ta sẽ xem Nguyên Ngọc thì có liên quan gì đến Nguyễn Văn Vĩnh (và cả Nguyễn Văn Tố).

Ngắn

Ởkia tôi đã bắt đầu muốn đi vào câu hỏi, Isaac Bashevis Singer (và các nhà văn Đông Âu đầu thế kỷ 20) đọc gì? Lẽ ra tôi muốn chuyển sang Charles Baudoin, hay Otto Weininger là những nhân vật đặc biệt được đọc nhiều hồi ấy, nhưng sau khi, mới đây (về Joseph Roth cũng như ởkia), đi sâu vào câu chuyện Do Thái thế kỷ 20, tôi muốn quay trở lại, một lần nữa (thêm một lớp nữa), với văn chương Isaac Bashevis Singer.

Cũng từ đây, có thể tiếp tục thấy sự một nửa ở trí thức Việt Nam, trên một khía cạnh đặc thù.

Hội Trí Tri trình các quan

Hội Trí Tri tồn tại như thế nào? hoạt động ra sao? chắc chắn nó có nhiều liên quan đến một "hội" sau này sẽ rất nổi tiếng, "Hội truyền bá học Quốc ngữ" (người ta rất hay quên chữ "học"), nhưng ở mức độ nào?

(nhân tiện, đã tiếp tục "Cioran: Cahiers"; định tiếp tục luôn bài "Thể động và hành động" nhưng thêm một lần nữa, quyển sách lại chui vào đâu mất không thấy đâu; quyển sách Louis Lavelle to tướng như thế mà vẫn có thể biến mất được, lạ thật)

thời chúng ta (3) Đường đến tầm thường

Trong thời của chúng ta, cách chắc chắn nhất để đi tới sự tầm thường (đâm thẳng vào đó, nhảy bổ xuống đó - rất có thể nó mát như một bể bơi mấy khu "nghỉ dưỡng": nghỉ dưỡng là thêm một trong "những từ" mà kỳ trước tôi còn chưa nhắc đến), trong thế giới của những ai liên quan đến sách vở ở Việt Nam: nhận bất kỳ một giải thưởng nào mà chánh chủ khảo là ông Nguyên Ngọc. Rất nhiều đấy: những cái giải thưởng đó có một lợi thế là nó nêu đầy đủ danh sách sự tầm thường của cả một thời đại.

Cioran: cahiers

(đã tiếp tục "tiếp Sách dở": đã sắp đến được đoạn nói rất chính xác hiện nay category sách nào ở Việt Nam là khủng khiếp hơn cả, cũng tiếp tục bài về Hermann Broch, "Pasenow-Esch-Huguenau" và bài "Thể động và hành động" về triết học của Louis Lavelle)

(những sổ ghi chép: nếu đó không phải là một thể loại thì ít nhất cũng là một truyền thống, xem chẳng hạn ởkia: tôi sẽ còn quay trở lại kỹ càng hơn với những quyển sổ: đó là truyền thống của giấy, bút, ngăn kéo và cái chết; bài ởkia cũng không kém phần quan trọng)

Pasenow-Esch-Huguenau

Tuy tên như vậy ("Pasenow-Esch-Huguenau") nhưng đây chính là kỳ thứ hai của "Trong lúc đọc Hermann Broch" (nhân tiện, cũng tiếp tục luôn kỳ 1; cũng đã tiếp tục "Thể động và hành động"). Và đây cũng là lần đầu tiên có một bộ ba không phải người thật mà là các nhân vật tiểu thuyết.

Thể động và hành động

(bài dưới đây - một phần lớn - là tiếp tục của ởkia: tôi cũng sắp quay trở lại với một số câu chuyện còn dở dang, chẳng hạn như ởkia, cùng nhiều chỗ khác nữa; lịch sử đi theo đợt)

Tương đối là đơn giản, việc phân biệt giữa hành động (action) và hoạt động (activity/activité). Nhưng về cơ bản, tiếng Việt (và do đó, những gì đi kèm) không (chưa: đây là một irony) nắm bắt được một yếu tố có tương quan rất lớn với hành động, nếu không có thì gần như không thể hình dung được hành động. Tất nhiên, khỏi phải nói hành động thì quan trọng đến mức nào.

tiếp Sách dở

Cũng như nếu muốn viết lịch sử báo chí cho tường tận (nhất là đầy đủ), cần dành dung lượng lớn nhất cho category báo lá cải (trong câu chuyện báo chí Việt Nam, Tuổi trẻ là tờ báo lá cải số một; nó là lá cải ngay từ khởi đầu - nó được hình thành với mục đích lớn nhất là tiêu diệt tinh thần báo chí tuyệt vời của Sài Gòn từ 1975 trở về trước vài chục năm, đồng thời tạo lập vị thế đặc quyền cho một số dạng nhân vật, như hoạt động thành, sinh viên tranh đấu, thanh niên xung phong etc.; cái tên của nó, cũng như tên nhà xuất bản ở ngay cạnh nó, cũng nói lên một ảo tưởng lớn - dẫu thế nào thì năm mươi năm vừa rồi báo chí Việt Nam có thể có bất cứ gì nhưng không có lấy một nhà báo lớn), câu chuyện sách không thể bỏ qua sách dở.

xứ Phi Lai: ngay bên cạnh

tiếp tục câu chuyện về "Xứ Phi Lai"

(cũng đã tiếp tục bài "Trong lúc đọc Hermann Broch (1)" và bài "Sabato ở Việt Nam")

giờ đây, câu hỏi liên quan đến Phi Lai nằm ở chỗ: sẽ thế nào nếu nó ở ngay bên cạnh ta?

(một người) Miguel Torga

tiếp tục (những) câu chuyện "một người"

Bắc (4) Jacobsen

tiếp tục "câu chuyện Bắc"

Sabato ở Việt Nam

tiếp tục câu chuyện "ở Việt Nam"

nhìn một cách tổng thể hơn, câu chuyện về các nhân vật văn chương nước ngoài, sự hiện diện của họ tại Việt Nam, có thể hình dung (và trình bày) như thế nào? sau một thời gian không ngắn nhìn vào đó, dường như tôi đã ở không xa một miêu tả chu đáo cho câu chuyện ấy; rất có thể đó sẽ là chủ đề cho một loạt thuyết trình nữa