Lại

[post thứ 1980]

(lần thứ nhất)

(lần thứ hai)

(lần thứ ba)

Con chim đẹp đã đến

"Con chim đẹp đã đến": các "elfe" (elf) kêu lên như vậy, vào một khoảnh khắc trọng yếu trong một câu chuyện của Ludwig Tieck (do you know him?). Đó là khoảng khắc bừng sáng thêm nữa tại thế giới vốn dĩ đã luôn luôn rất sáng (sáng hơn thế giới chúng ta nhiều) của các "elfe".

(một con chim đẹp khác đến, trong câu chuyện của một nhân vật khác)

Dostoievski và Baudelaire

Đặt Dostoievski cạnh Balzac, dẫu kỳ lạ đến đâu, thì ai cũng có thể dễ dàng thấy là vẫn được; thậm chí, đặt Dostoievski cạnh Melville, nhân vật mà chắc hẳn Dostoievski chưa bao giờ đọc, vẫn cứ make sense; nhưng Dostoievski và Baudelaire? một nhân vật nữa mà chắc hẳn Dostoievski cũng chưa bao giờ đọc? rất khó tin, thế nhưng mà, thế nhưng mà

Vả lại, ngay từ đầu, cần phải thấy rằng cả ba nhân vật sinh năm 1821, Dostoievski, Flaubert và Baudelaire, đều có tương quan (và quy chiếu) với Balzac: nhưng mọi nhà văn đáng kể của thế kỷ 19 đều như vậy, chỉ cần mở rộng cái nhìn sang Jules Barbey d'Aurevilly là thấy, chẳng hạn. Thuộc thế hệ có thể coi là ngay sau Balzac, Flaubert thì có thể coi là quay lưng hẳn lại, phản ứng mạnh mẽ, trong khi Baudelaire và Dostoievski có cái nhìn rất khác; Dostoievski thì ta đã biết, mở đầu mọi sự bằng cách dịch Balzac.

Hà Nội từ 1947 đến 1954 (7): Sài Gòn mới

Hương khói đã không nơi nương tựa

Hồn mồ côi lần lữa đêm đen

Ta đi giữa đường dương thế

Bóng tối âm thầm rụng xuống chân cây

có một Sài Gòn mới:

Giới thiệu tiếp nữa

[post thứ 1976]

vì năm nay là năm của, cho nên đã hai lần giới thiệu (lần 1, rồi lần 2), giờ lại giới thiệu thêm, lần này double:

Dans la dèche

"c'est un bonheur de rêver, et c'était une gloire d'exprimer ce qu'on rêvait"

(Baudelaire)

"le moindre de mes soucis est de me trouver conséquent avec moi-même"

(Breton)

"j'ai une mauvaise nouvelle à vous annoncer - oui - c'est qu'on est dans la dèche - ah ça alors - et j'ai une bonne nouvelle aussi - quoi, après cela? - tous y sont déjà sans exception - mais pour une bonne nouvelle c'en est une, énorme"

Dostoievski rất ngắn

Vì Dostoievski thì rất dài, cho nên ta sẽ xem Dostoievski rất ngắn.

Chúng ta đã xem một số pha hypergraphia của châu Âu, chúng bùng nổ vào đầu thế kỷ 19: Chateaubriand, Leopardi, Kierkegaard, và tất nhiên Balzac hay kể cả Michelet. Chúng bùng nổ vì chúng cần phải bùng nổ, nếu không thì - nhưng thế hệ ngay tiếp theo thì ngược lại: toàn tập Flaubert và Baudelaire đặc biệt mỏng.

Như vậy là, ngay cả hypergraphia cũng dịch chuyển: như sóng, khởi đầu là Tây (và Bắc), nó đi sang Đông (tức là Dostoievski-Tolstoy).

Hoàng Công Khanh

Trở lại với 4754: tất nhiên, một nhân vật hoàn toàn có thể thuộc về nhiều đoạn khác nhau, điều đó khỏi phải bàn.

Trong tập truyện ngắn Một ngày Chủ nhật, cuốn sách hiếm, chắc hẳn nhiều người nghĩ mối quan tâm nên đặt vào Nguyễn Huy Tưởng, hay Tô Hoài, hay nhất là Thụy An (ở thời điểm của quyển sách, việc Thụy An xuất hiện chính thức như vậy là một điều rất đáng nói). Nhưng nhân vật ở đây, dẫu chuyện có thể kỳ lạ đến đâu, là Hoàng Công Khanh.

Thomas What

(các Thomas: rất nhiều Thomas - cũng có thời, phụ nữ toàn tên là Catherine; người vợ của William Blake tên là Catherine Butcher)

Bước chân

Trong chủ đề "bước chân", "bàn chân" có những gì funny hơn cả? Ngay sau đây là hai, đều là do tôi tình cờ nghe thấy: "Ôi bước chân những bước chân khai phá triền miên [...] bước bước bước chân nghìn trùng [...] bàn chân êm trên đường quen từ sông Mê qua bụi quên" và "Có bàn chân lặng lẽ [...] chập chờn trắng đen [...] cuộc đời như giấc mộng trả vay [...] ai đếm những bàn chân vô danh".

Cũng đã đến lúc quay trở lại với chuyện đi lại: giờ đây, khi đã chỉ còn có thể "đi trong phòng", đã có thể thấy không thể rõ hơn, rằng

Bà lớn

Đông Pháp, Indochine (thuở ấy): nó vẫn cứ ở đó

Cuối thời Đông Dương thuộc Pháp, đoạn kết của Thuộc địa, Bảo hộ, một Bà lớn tạ thế ở nơi đây, và rất được thương tiếc. Đó là đầu năm 1944:

miscellaneous (& evergreen)

(miscellaneous, evergreen - và cả easy listening -: những từ và cụm từ xuất hiện trong bình luận của Adorno, như chúng ta đã biết)

Hồi nhỏ (và không chỉ hồi nhỏ) chúng ta đọc những gì? Hồi nhỏ là cơ hội rất lớn để ta không bị dính vào các kiệt tác văn chương; những ai cả đời chỉ đọc kiệt tác, họ rất bất hạnh (và có thể hoàn toàn chắc chắn, họ có phụ huynh quá xuất chúng). Kiệt tác văn chương giống như sét: cứ bị sét đánh trúng mãi vào người thì

Giới thiệu tiếp

mới "Giới thiệu" xong lại giới thiệu tiếp: bởi vì năm nay là năm của

mùa đông-mùa hè

(mùa đông

mùa hè)

tiếp tục câu chuyện Dostoievski

trong bài (dài) về Dostoievski đã nhắc đến Ghi chép mùa đông về các ấn tượng mùa hè, kết quả của chuyến đi ra nước ngoài trong đầu thập niên 60 của thế kỷ 19 (do là cựu tù khổ sai nên Dostoievski không dễ xin passport), giờ thì

Balzac và Dostoievski

(một nối nữa: nối giữa thế giới văn chương Dostoievski và thế giới văn chương Balzac; đường nối này thuộc vào số những gì không lộ ra một cách hiển nhiên, nhưng nếu làm được cho nó đi được vào thức trình hiện của phù điêu, thì sẽ)

Giới thiệu

(không còn là "thông báo" nữa mà là giới thiệu)

(Jean Giono)

Năm của TY

incipit: "Ce rêve, je l'écris maintenant, cet après-midi, dans ma chambre qui ressemble à une alvéole, un peu pour exercer ma plume, et cela tandis que l'homme aux pigeons se remet à vociférer, à ronchonner contre sa vieille, ce ronchonnement qui s'enfle et décroît tour à tour, jusqu'à ce qu'elle, de sa voix stridente et éraillée, lui ait cloué le bec une bonne fois"

(một người) Jean Giono

(trở lại với Jean Giono - nhưng nói đúng hơn, giờ mới bắt đầu)