La milonga de l'ami Longa

(đã tiếp tục "CB" tức là các bài thơ trong Le Spleen de Paris của Baudelaire và cũng đã tiếp tục "Bach & Mann" tức là về Ingeborg Bachmann)

Như ởkia đã nói (qua) về Astor Piazzolla: đó là người làm đảo lộn một số hình thức nhạc. Đó là người làm cuộc cách mạng tango (bản Libertango đã được chơi không biết theo bao nhiêu kiểu khác nhau); tango, you know, có một lịch sử đồ sộ, Carlos Gardel etc. Nhưng Piazzolla cũng không phải không viết các "milonga". Roland Dyens từng xử lý không ít bản nhạc của Piazzolla, trong đó có Libertango, nhưng cũng cả "Oblivion" hay "Chau Paris" và "Milonga del Angel" (version trong đường link do Edgar Blanc chơi - c'est magnifique ce que vous faites, Edgar Blanc).

Một bài hát có thể kể một câu chuyện (gần như) hoàn chỉnh (một ví dụ: bài hát "Lettre à Kissinger" của Julos Beaucarne, kể về cái chết của Victor Jara, một nhạc sĩ Chilê, bị giết vào tháng Chín năm 1973; Kissinger, you know, Yankees, Lê Đức Thọ, Pẩy Jing coma à nhầm ping-pong etc.; Beaucarne là một người Bỉ cho nên "năm 73" nói là "septante trois" chứ không "soixante-treize"; những lần đi sang Bỉ, mặc dù đã chuẩn bị tinh thần trước, bao giờ tôi cũng bị rối loạn đầu óc khi nghe người Bỉ nói các con số), một bản tango có thể là "tango" thuần túy, hoặc "tango Argentina" (tôi từng có một người bạn Argentina, người bạn ấy mở lớp dạy nhảy tango rất đắt khách ở quartier latin: Gisela, where are you now?) hay "tango criollo" (một nhân vật lớn: Ángel Villoldo - Roland Dyens từng viết lại một bản nhạc tuyệt vời của Villoldo, "El Choclo").

Milonga không có số phận huy hoàng bằng tango, nhưng nó cũng có những nhân vật xuất chúng trong lịch sử riêng của mình. Atahualpa Yupanqui chẳng hạn, từng viết "La milonga perdida" (Yupanqui cùng Pixinguinha là hai nhân vật Nam Mỹ viết ra những âm nhạc như thể của một thế giới khác; Roland Dyens từng xử lý nhiều bản của Pixinguinha).


Người ta hay nói (và nói vậy là rất đúng) rằng âm nhạc có khả năng chữa lành: chữa bệnh và còn hơn thế (một chút). Nhưng nó chữa theo cách riêng của nó.

Trong một thế giới người ta ăn giống nhau (McDonald's), người ta bị bệnh giống nhau. Đến cả bệnh tật cũng toàn cầu hóa. Người ta yếu giống nhau, bên trong một vẻ ngoài trông như là mạnh (giống nhau), do đồng loạt tập gym.

Âm nhạc thoát ra khỏi sự giống của đồng phục. Nhưng nó cũng mời một toàn cầu hóa khác. Rất nhiều nhạc sĩ không phải người Nam Mỹ (cụ thể hơn, người Argentina) vẫn có thể viết các bản "milonga".

Âm nhạc đi qua các đường biên giới địa lý một cách hết sức dễ dàng. Nhưng nó còn đi qua được dạng biên giới khác nữa, khó hơn nhiều (đối với nó) - đi từ nhạc cụ này sang các nhạc cụ khác. Rất nhiều khi, để chơi một bản nhạc du hành như vậy, người ta phải đổi một thứ trong tổng phổ: lắm lúc cần phải chuyển khóa. Không phải chìa khóa nào cũng mở được những ổ khóa - có các ổ hết sức hiểm hóc, đòi hỏi rất nhiều tay nghề, và nhất là sự hình dung (cũng như concept).




(còn nữa)