Poe & Dickens

cũng đã lâu không có "&" nào (Dickens thì cứ tìm theo label)

(tiếp tục "Tròn 3")

Trong số những người khách illustre từng đến nước Mỹ, tính trong vòng trên dưới 100 năm kể từ khi có nước Mỹ: tất nhiên là Oscar Wilde. Wilde có chuyến đi dài ở Mỹ, và merit của câu chuyện này nằm ở chỗ, hồ sơ về nó rất dày và đầy đủ: ta hoàn toàn có thể theo dõi từng dịch chuyển của Wilde, Wilde đã gặp những ai, đến đâu thì báo chí miêu tả và phỏng vấn như thế nào, etc.

Charles D.

lần giới thiệu thứ sáu

(một     hai     ba     bốn     năm)

Thanh Tâm Tuyền (9bis): 3 Tê

Dường như tôi đã thấy được, thoáng qua, một điều gì đó ở Thanh Tâm Tuyền, từ giờ đến hết tháng này tôi sẽ viết nốt (cả ba) mấy phần đã bắt đầu nhưng còn chưa tiếp tục được. (tất nhiên, tôi hoàn toàn không chắc là có bắt lại được nó hay không)

(bài thứ nhất - phần thứ nhất

bài thứ hai - phần thứ hai

bài thứ ba - phần thứ ba)

dưới đây là một số bài Thanh Tâm Tuyền viết dưới bút danh "Ba Tê":

Thomas What

(các Thomas: rất nhiều Thomas - cũng có thời, phụ nữ toàn tên là Catherine; người vợ của William Blake tên là Catherine Butcher)

Queiroz-Galdós-Clarín (alias Alas)

một incipit: "Ngôi nhà mà gia đình Maia đến sống tại Lisbon, hồi mùa thu năm 1875, được người trong vùng quanh phố São Francisco de Paula và toàn bộ khu phố Janelas Verdes biết tới dưới cái tên Casa do Ramalhete, hoặc chỉ đơn giản là Ramalhete."

(Eça de Queiroz, Gia đình Maia)

Sortir du puits

"And the more he dwelt on her perfections, the uglier death looked, and the more deeply was he smitten with penitence at her continued tears. Now he felt that no man could have the courage to leave a world which contained so beautiful a creature; and now he would have given forty minutes of his last hour to have unsaid his cruel speech."

(Robert Louis Stevenson, "The Sire de Malétroit's Door")

Walter Scott ở Việt Nam

Henry James ở Việt Nam

(cho những ai còn chưa biết: đã hoàn toàn đầy đủ Đốc tờ Héraclius Gloss của Maupassant: như vậy đã có thể chắc chắn là câu chuyện "Maupassant ở Việt Nam" sắp được nối dài, được tiếp tục, và rất có thể đi đến trọn vẹn - nhưng thế nào là trọn vẹn?; "projet Maupassant", vả lại, được đề tặng cho tất cả những ai từng dịch Maupassant sang tiếng Việt, dưới mọi hình thức, dẫu ngắn hay dài, nhiều hay ít)

[Tiện bút] Đồ vật

Dickens cùng một lúc viết hai hay ba cái phơi-ơ-tông là thường, chưa kể còn làm tổng biên tập một tờ báo nào đó, viết kịch và tổ chức diễn các vở kịch ở quy mô công chúng nhỏ (vở The Frozen Deep chẳng hạn, đã diễn xong rồi, nữ hoàng Victoria lại đòi xem, thế là lại dàn dựng diễn, trong đó Dickens có thủ vai - cô bé Victoria khi vua William Đệ tứ tức là người ông vừa qua đời, mới kế vị xong thì đọc Oliver Twist và thấy nó rất hay, tức là hơn chục năm trước vở kịch The Frozen Deep), lại còn phụ trách thực tế một "trại phục hồi nhân phẩm" cho gái điếm, đặt tên giản dị là "Home", ở Shepherd's Bush không xa London. Nhưng, trong riêng lĩnh vực phơi-ơ-tông, người ta nói từng có thời điểm Lê Xuyên (Chú Tư Cầu, Nguyệt Đồng Xoài, etc.) viết cùng một lúc mười một (11) cái. Thế nên, đang phơi-ơ-tông ở kia và ở kia, tôi lại tiếp tục phơi-ơ-tông thêm một cái nữa.

Một nước Mỹ khác

Charles Dickens cũng hay viết phơi-ơ-tông hai, thậm chí nhiều hơn, cuốn sách một lúc, cho nên đang phơi-ơ-tông cái này, tôi lại phơi-ơ-tông cùng lúc thêm một cái nữa.

Sau nước Anh (xem ở kia), giờ ta nói đến nước Mỹ. Một điều đáng kinh ngạc: Ở Việt Nam chưa bao giờ có đến một chuyên gia văn học Anh-Mỹ. Một nửa cũng không, chưa nói đến một.

[Tiện bút] Cần mùa đông

"những phố phờ phạc, đậm mùa đông"

Năm nay, nhìn chung tuyết rơi sớm. Sớm hơn mọi năm. Nhưng không phải là ở mọi nơi. Nếu ở đây một thời gian dài, về sau, người ta sẽ hình thành trí nhớ theo kiểu: "cái năm có tuyết rơi vào Giáng sinh ấy", hoặc, "à, không phải, đấy là năm sau cái năm dịp Năm Mới tuyết rơi nhiều kỷ lục".

Muốn thất bại

Chỉ có duy nhất một thứ, là văn chương, thực sự dạy được cho chúng ta về thất bại. Nhiều người nghĩ cũng làm được việc ấy là tôn giáo, hay nói đúng hơn là cái mà người ta hay gọi là "tu tập", nhưng tôi cho nghĩ thế là sai.

Vòng tròn Dương Nghiễm Mậu

Dương Nghiễm Mậu là người cuối cùng của một nhóm rất nhỏ - chỉ có ba người - gồm Khái Hưng, Nhượng Tống và Dương Nghiễm Mậu. Sự cách nhau về thời gian giữa hai người trước và người thứ ba không có mấy ý nghĩa, mà ý nghĩa nằm ở chỗ họ là một bộ ba có cách tồn tại trùng vào nhau, ít nhất là rất giống nhau. Khái Hưng lùi về đằng sau Nhất Linh, Nhượng Tống không phải nhân vật số một mà chỉ ở bên cạnh Nguyễn Thái Học, và bản thân Dương Nghiễm Mậu chính là người chiến đấu để người ta phải nhìn nhận đúng vị trí của Thanh Tâm Tuyền. Nhưng lại chính họ, Khái Hưng, Nhượng Tống và Dương Nghiễm Mậu, là những người nắm giữ một tinh thần văn chương gần nhất với bản thể của xứ sở này; văn chương của họ, những người tưởng chừng bị lu mờ về hành trạng, chính là xứ sở này. Cả ba đều đã vẽ những vòng tròn, vòng tròn của kiên nhẫn, lặng lẽ và chịu đựng. Xứ sở này có ý nghĩa và giá trị hay không, chính là nhờ những sự chịu đựng như thế.

tiếp tục xếp

trong lịch sử đọc Kafka, cứ lâu lâu lại thấy xuất hiện một quả bom, mà người ta rất nhanh chóng thấy là bom xịt, lại thêm một quả bom xịt

quả bom mới nhất, được quảng cáo một cách dữ dội, đến mức có thể gọi là điên rồ, là bộ "tiểu sử" Kafka, của Reiner Stach

một bộ sách mà đọc xong ta thấy tiếc, không phải tiếc nó hết quá nhanh, ta chưa kịp thấy thỏa mãn, mà tiếc vì đã bỏ thời gian đọc nó

Trở về cổ điển: Andersen

Đọc rất giống sống ở chỗ: cả khi đọc sách lẫn khi sống cuộc đời mình, ta gặp vô vàn ham muốn. Tất nhiên, đã là ham muốn thì là chuyện các xung động và dục vọng (passion), mà ở đó thì trên hết là những điều xứng đáng làm ta đỏ mặt nếu phải nói ra.

Từ lâu, tôi đã có một ham muốn rất dở hơi, là đặt cạnh nhau hai nhân vật không có lấy một điểm chung: Marcel Proust và Hans Christian Andersen.