Naipaul

Những người giả vờ đọc Naipaul sẽ làm một điều giống hệt nhau: khi Naipaul qua đời, họ lao đi đọc những thứ gì mấy tờ theo kiểu The New Yorker hay The New York Times sản xuất ra (một nhân vật ở tầm cỡ Naipaul sẽ làm tăng vọt sản lượng dạng này lên mức chóng mặt). Không có gì lạ trong điều này: những người yêu văn chương liên tục xúc phạm vào cái mà họ yêu - cũng như trong mọi tình yêu.

Vargas Llosa về Flaubert

chính trị của một nhà văn nằm ở đâu? nằm trong những gì họ nói về các vấn đề (có vẻ là) chính trị ư? không có gì đáng ngờ hơn thế

kích thước chính trị của một nhà văn nằm trong chính những gì nhà văn ấy thể hiện về những thứ (có vẻ như) không liên quan chút nào đến chính trị

thật khủng khiếp khi một nhà văn trở nên rất nổi tiếng: người ấy thường buộc phải nói (lăng nhăng), phải có ý kiến (vớ vẩn) về rất nhiều điều

Đến London

Không dễ tìm một cuốn sách thực sự buồn. Không phải ai cũng biết buồn, thậm chí buồn còn là một năng lực hiếm thấy. Một cuốn tiểu thuyết buồn: phải kể đến The Enigma of Arrival của Naipaul.

Không gì đẹp bằng một cái cây đẹp

Trong La Chartreuse de Parme (Tu viện thành Parme), kiệt tác vô song của Stendhal, có một chi tiết này, dường như chưa bao giờ được chú ý đến, mặc dù đã có vô vàn nhà phê bình, trong đó không ít đặc biệt xuất chúng, bàn về Stendhal và Chartreuse. Chi tiết ấy liên quan đến một cái cây.

Salman Rushdie (5) Một cuộc đời

Tiểu thuyết của Salman Rushdie, đặc biệt Những đứa con của nửa đêm (những ai kịp đọc xong rồi hẳn sẽ thấy ngay), thuộc dạng "loquacious", vô cùng lắm lời, ngôn từ tuôn ra, trào ra, phọt ra, như những màn pháo hoa liên tu bất tận.

Nhưng tiểu luận của Salman Rushdie, như ví dụ ở đây (bài dài quá, tôi è ra dịch mãi chưa xong :p) sẽ cho thấy một Salman Rushdie khác. Kiệm lời hơn, và như thể chín chắn hơn nhiều.

Sách (XL) xì tai

hình như đang có mốt trưng bày mới thì phải :p

Huyền thoại của các huyền thoại

+ Huyền thoại về Các huyền thoại: bản thân quyển Các huyền thoại, một cách nghịch lý, đã trở thành một huyền thoại, trong khi ý tưởng chính của nó là phá tan các huyền thoại của văn hóa đại chúng (culture de masse).

Bác PA25 vừa nhanh chóng tung một cái note cho biết người ta vừa in một quyển sách-album theo đúng version 1957 của Mythologies nhưng đặc biệt có nhiều minh họa đẹp. Bởi đã đi vào huyền thoại nên quyển sách của Roland Barthes cần được đối xử như một huyền thoại.

Nhắc nhanh cho các bác nhớ: Các huyền thoại tập hợp chừng hơn 50 bài viết của Barthes thời còn trẻ (thật ra cũng không trẻ lắm, ngoài bốn nải rồi hehe, nhưng mà thuộc loại đầu tay) viết rải rác trên một số báo, tạp chí. Barthes muốn thực hiện một phê phán ý hệ đối với văn hóa đại chúng, đồng thời thực hiện một phân tích theo kiểu ký hiệu học. Xà phòng giặt và mặt Greta Garbo, strip-tease và trận lụt lịch sử ở Paris, mỗi đề tài vài ba trang, kiệt tác của fragment và các hình thức viết ngắn. Đến giờ chủ yếu người ta xem cách Barthes tiến hành công việc "giải thiêng" này giống cách của một nhà văn hơn là một triết gia hay gì đó nữa.

Cách đây ba năm, nhân dịp cuốn sách ra đời tròn 50 năm, tờ Le Nouvel Observateur đã mời nhiều nhà văn viết mỗi người một đoạn về những thứ nổi bật trong văn hóa đại chúng của thời bây giờ; trong số đó có một người viết về (ối ngại nói quá :d) vú của Emmanuelle Béart. Trong cái note của mình, PA25 cũng mơ màng nghĩ giá như còn sống hẳn Barthes sẽ viết về xe 4x4, iPad, khăn quàng cổ, mạng che mặt etc.

PA25 cũng cho biết rất rõ: quyển sách do nhà Seuil xuất bản, 247 trang, giá 39 euro. Một món quà tuyệt vời nếu bạn muốn tặng ai đó. Mà ứng cử viên xếp đầu danh sách nhận quyển này dĩ nhiên là tôi rồi :dddd

+ Những ai không khoái Naipaul thì đọc bài của William Boyd (tiểu thuyết gia mà nói về tiểu thuyết gia thì ịch lắm) trên TLS.

+ Vẫn chưa hết link nhá: chuẩn bị cho sự xuất hiện tuyệt đẹp của Saul Bellow ở Việt Nam bằng cách đọc thư của Ngài :p

BONUS: lục lại từ blog cũ mấy cái trong Mythologies:

Phê bình câm và mù

Lời giải thích của Naipaul

Tại sao Ấn Độ... và Việt Nam không có tác phẩm văn chương lớn, hay nói đúng hơn là chẳng có cái văn chương gì cả?

Ông Nguyễn Khoa Thái Anh [một trong những người hay spam hòm thư nhiều người; đến một lúc tôi phải đặt filter để thư một số đồng chí rơi thẳng vào bên spam chứ ngày nào cũng phải nghe ra rả bình luận chính trị thì có chết không cơ chứ, nhiều bác đã bình luận chính trị rất dài rồi cứ mấy phút lại gửi thêm cái mail sửa cái từ này cái dấu phẩy kia, lại còn đòi hủy cái mail đã gửi, chết mất :d] nói đại ý Việt Nam chẳng có đại tác phẩm nào sánh được với nỗi trầm kha thống khổ đã qua etc. Làm sao sánh, mà sánh thế nào? Thế người da đỏ với các tộc người da đen bị tuyệt diệt trước khi có chữ viết thì còn ai oán đến đâu nữa?

Naipaul giải thích (tất nhiên không phải là cho ông Nguyễn Khoa Thái Anh nghe :d) trong Literary Occasions (quyển sách yêu quý :p):

"Tiểu thuyết của mẫu quốc, hấp dẫn đến vậy, trông có vẻ dễ bắt chước đến vậy, gắn chặt với các giả định của mẫu quốc về xã hội: tính chất khả thể của việc học hành nhiều hơn, một ý tưởng về lịch sử, một mối quan tâm đến việc tự hiểu bản thân mình. Khi các giả định này là sai, khi việc học hành nhiều hơn không thực hiện được hoặc không hoàn hảo, tôi không chắc rằng tiểu thuyết có thể mang lại cái gì ngoài những bề ngoài các sự vật. Người Nhật nhập khẩu hình thức tiểu thuyết và cộng nó vào các truyền thống văn chương và lịch sử phong phú của họ; không có gì lệch lạc cả. Nhưng những nơi, như ở Ấn Độ, quá khứ đã bị xé rách, lịch sử không được biết tới hoặc không thể biết được hoặc bị chối từ, tôi không biết liệu hình thức tiểu thuyết đi vay mượn có thể chuyển tải cái gì ngoài một sự thật nửa vời, một cửa sổ lờ mờ ánh sáng mở vào bóng tối bao trùm."

Nobel mặt mũi thế nào

Tiện tay đang có quyển The World Is What It Is ở đây (vừa được cho, à quên vừa đổi được, một cuộc đổi chác xuyên biên giới hehe) đoạn đầu "Introduction" Patrick French viết về khi Naipaul được giải Nobel như sau:

"When V.S. Naipaul won the Nobel Prize in Literature in 2001, each country responded in its own way. The president of the Republic of Trinidad and Tobago sent a letter of congratulation on heavy writing paper; an Iranian newspaper denounced him for spreading venom and hatred; the Spanish prime minister invited him to drop by; India's politicians sent adulatory letters, with the president addressing his to 'Lord V.S. Naipaul' and the Bollywood superstar Amitabh Bachchan sending a fax of congratulation from Los Angeles; the New York Times wrote an editorial in praise of 'an independent voice, skeptical and observant'; the British minister for 'culture, media and sport' sent a dull, late letter on photocopying paper, and BBC Newsnight concentrated on Inayat Bunglawala of the Muslim Council of Britain, who thought the award 'a cynical gesture to humiliate Muslims'."

Như vậy là tổng kết sơ bộ có:

- thư chúc mừng của Tổng thống Trinidad và Tobago, giấy xịn
- Thủ tướng Tây Ban Nha mời Naipaul sang chơi
- ngôi sao Bollywood Amitabh Bachchan (hình như nhân vật xuất hiện trong Slumdog Millionaire thì phải) viết thư chúc mừng
- Bộ trưởng văn hóa Anh viết thư chúc mừng, giấy tệ
- các chính trị gia Ấn Độ gửi thư tán loạn
- báo chí lung tung cả lên, chỗ ca ngợi chỗ chê bai chỗ tố cáo
(đoạn sau nói thêm khi có điện thoại gọi đến nhà riêng - thông lệ của Viện Hàn lâm Thụy Điển là như thế, ngay khi có kết quả sẽ gọi điện vào sáng sớm cho đương sự - Naipaul đang oánh răng và suýt không nhấc máy lên nghe; ông Thụy Điển lo lắm, hỏi ngài có định chơi một cú Jean-Paul Sartre với chúng tôi không đấy)

+ xem đường link trên blog chị Hoàng Yến về tình hình thế giới mà ớn quá.

+ lại đang mưa to. Vừa có việc phải đi ra ngoài, chợt nhớ hôm qua đọc một bài liên quan tới tâm phân học nói mưa là biểu tượng của tinh trùng, lại càng thấy ớn. Về đến nơi vắt gấu quần sperm chảy tong tỏng

+ chiều thay đổi chiến thuật (một hai ba stratagème): mặc quần đùi vải mỏng cho yên tâm hẳn. Chắc là ối bạn phải thèm thuồng (ý tôi là thèm quần)