thôi thì tập bay (hoặc bơi)

Trong bầu không khí “Trưng Vương khung cửa mùa thu” đầy lãng mạn “Thu giăng heo may cho bóng cây lạnh đầy” này mà phải nói đến chuyện phàm tục như đi xe máy và đề xuất cấm xe máy, thật không có gì buồn bã hơn. Nhưng nguy cơ không có xe máy mà đi đến “Công viên năm xưa hoa vẫn rơi tuyệt vời” khiến tôi tự bắt mình tỉnh giấc mộng sương khói để hòa vào dòng người đi xe máy trên phố mà kêu lên thật não nề: đừng cấm chúng tôi!

Tôi, cũng như rất nhiều người khác ở Hà Nội, là người đi xe máy hằng ngày. Và cũng như rất nhiều người khác, tôi rất ghét phải chịu cảnh đông đúc chen đẩy xô lấn, phải hít khói bụi và trời mưa phải mặc áo mưa mà vẫn bị nước bẩn bắn vào người. Nhưng tôi tin rằng tắc đường liên miên ở Hà Nội không chỉ là do quá nhiều xe máy, mà còn do đường thì nhỏ mà có quá nhiều ô tô.

Sáu giờ chiều mà ở chốt giao thông xế bên khách sạn Daewoo nơi phố Kim Mã cắt phố Nguyễn Chí Thanh và Liễu Giai, ta thường xuyên chứng kiến cảnh sáu chiếc xe ô tô dàn hàng ngang trên đường. Trong hoàn cảnh ấy, những tay lái xe máy “lụa” nhất của đất Hà thành cũng chịu thúc thủ, đừng nói gì đến gây tắc đường. Phố nhỏ cỡ phổ biến ở thủ đô chỉ cần một chiếc ô tô bốn chỗ đỡ hớ hênh là cũng đủ gây ách tắc, rồi đánh nhau, rồi náo loạn.

Giờ đây người ta lại nghiêm túc mà xem xét một đề xuất cấm xe máy vào các giờ cao điểm, hai tiếng rưỡi buổi sáng, hai tiếng buổi trưa và hai tiếng rưỡi buổi chiều, tổng cộng vị chi bảy tiếng mỗi ngày, nối dài thêm danh sách những ý tưởng kỳ quặc đến tuyệt vọng trong nỗ lực cải tiến tình hình giao thông ở Hà Nội. Về bản chất, đề xuất này cũng không khá hơn (ở khía cạnh duy lý) những đề xuất thuộc dạng ngày chẵn ngày lẻ, rồi căn cứ ngoại hình mà cấm hay cho phép điều khiển phương tiện giao thông, từng tạo nên cả những tranh luận sôi nổi lẫn những tiếng cười chế giễu trước đây.

Giả dụ cứ cho rằng ta áp dụng đề xuất trên đây vào thực tế: vậy thì ta căn cứ vào giờ của đồng hồ nào? hay thành phố sẽ sử dụng lại chế độ còi tan tầm xưa kia từng rất thân thương? rồi giờ cấm xe máy sẽ tính cho thời điểm dắt xe ra khỏi cửa nhà hay xuất hiện trên phố? và dắt xe đi bộ ngoài đường mà không nổ máy bình bịch thì có bị tính là vi phạm quy định hay không? Tôi đã tưởng tượng được ra cảnh hàng trăm hàng nghìn con người dắt xe thất thểu đi trên đường, vừa đi vừa canh me đồng hồ đeo tay, rồi khi đến giờ, mọi người sẽ nhảy phắt lên yên, giống hệt như một đội kỵ binh được lệnh xung phong trên chiến địa.

Vả lại, một khi đã cấm như vậy, rất có khả năng “giờ cao điểm” ở Hà Nội sẽ chuyển luôn sang những giờ không cấm xe máy, vì tỉ lệ người làm tự do và ở khối tư nhân giờ đã cao quá rồi, đâu có phụ thuộc vào giờ giấc hành chính xưa nay nữa.

Cùng theo “nguyên lý đề xuất” ấy, ta có thể nghĩ ra nhiều ý kiến đóng góp nữa, cái nào cũng có mức độ khả thi nhất định cả: chẳng hạn như ta hãy cấm phụ nữ lái xe ô tô, vì phụ nữ thường mất năm đến sáu “đỏ” mới đỗ được xe vào vệ đường, đỗ được rồi là mừng quá bỏ xe đó chạy biến đi, mặc cho xe xiên xẹo và bánh trước thường chếch một góc 45 độ so với thân xe, không những vậy họ lại còn hay nhầm chân ga và chân phanh; hoặc ta có thể cấm xe máy những ngày nhiệt độ hơn 25 độ, vì trời nóng mà ngửi khói nhiều người dân dễ bị ngất, vân vân và vân vân.

Bài học từ chuyện bắt buộc đội mũ bảo hiểm đã là quá rõ: một khi đã là bắt buộc và thực sự có lợi ích, thì sẽ áp dụng được, và áp dụng cho mọi người không có ngoại lệ, còn chừng nào chỉ là những manh mún, vá víu thì những đề xuất giời ơi đất hỡi chỉ xứng đáng làm đề tài cho những ai rỗi việc lúc trà dư tửu hậu mà thôi.