Đọc một vòng, tôi càng thấy rõ hơn, văn chương thực chất là một cái bẫy. Phải tự đặt câu hỏi chứ: tại sao cả Tô Hoài lẫn Võ Phiến đều gắn vào với Nguyễn Tuân? Trả lời được thì sẽ hiểu được rất nhiều điều.
Ở Tô Hoài, sự gắn vào Nguyễn Tuân là cố ý, còn với Võ Phiến, dường như "câu chuyện Võ Phiến-Nguyễn Tuân" xuất phát từ một nhận xét của Nguyễn Hiến Lê.
Nhưng Nguyễn Hiến Lê, mặc cho những đóng góp vô biên, đã bao giờ là một người thẩm văn tốt đâu.
Các nhà nghiên cứu miền Bắc đã dựa quá nhiều vào Nguyễn Hiến Lê trong nhiều lĩnh vực. Lịch sử sẽ lặp lại một lần nữa, khi tìm hiểu về văn chương miền Nam, người ta đã dựa quá nhiều vào Võ Phiến. Cả hai lần đều là sai lầm, đều là mắc bẫy. Võ Phiến là một nhà văn tài năng, từng viết được những truyện ngắn tuyệt vời, nhưng những khía cạnh khác thì phải nhìn nhận cho kỹ.
Đã có người nói đến chuyện Võ Phiến hạ thấp Mặc Đỗ vì thiên kiến. Nhưng đâu chỉ có vậy. Tuy nhiên, câu chuyện này sẽ còn dài, không thể nói một lúc mà xong được, vả lại cái quan định luận, vẫn chưa đến lúc.
Tôi vẫn muốn trước hết nói kỹ hơn về trường hợp Hoài Thanh. Không chỉ là chuyện Hoài Thanh bỏ sót nhiều nhà thơ lớn, lại đưa vào Thi nhân Việt Nam rất nhiều nhân vật tầm thường. Nếu chỉ có vậy, Hoài Thanh vẫn cứ xứng đáng là nhà phê bình lớn. Vấn đề của Hoài Thanh nằm ở những "ca" lớn và khó, mà điển hình hơn cả là Huy Cận. Cách nhìn của Hoài Thanh về Huy Cận đã kéo nguyên một vệt lịch sử phê bình thơ Việt Nam đi vào một ngõ cụt sai lầm. Điều này tôi sẽ sớm trở lại.
Còn bây giờ, sang tháng mới rồi, nhìn vào những gì tươi sáng thì tốt hơn. Một cuốn sách sắp xuất hiện (trở lại):
Thật quái đản, chúng ta sẽ chỉ thực sự hiểu được chúng ta thông qua những nhà văn như thể không có gì liên quan đến chúng ta.
John Le Carré, rồi Graham Greene, những cuốn tiểu thuyết trinh thám: toàn những thứ như thể ất ơ đâu đó. Thế mà nếu không có chúng, ta sẽ chẳng thể hiểu được gì.
"Vùng đất nóng" của chúng ta và "vùng đất lạnh" ấy thật ra rất nhiều liên quan: quyển sách được sử dụng cho lần này nằm ở đây.
Xem thêm về Le Carré ở đây và ở đây.
No comments:
Post a Comment