Mörike & Büchner

(tiếp tục "(một người) Rigoni" và - cũng đến lúc cần - tiếp tục "trước" vẫn còn hơi lơ lửng)

Đấy, vừa mới nói "đi ra khỏi lãng mạn", thì đã lại lãng mạn. À, nhưng Mörike và Büchner lãng mạn? Cũng có thể, nhưng không hẳn: không hoàn toàn, thậm chí hoàn toàn không. Nhất là Büchner; nhưng cũng cả Mörike.

Hôm trước, nói đến chuyện hoàng đế (La Mã) Tibère gây ấn tượng rất lớn lên vô cùng nhiều thế hệ người châu Âu, và có thể thấy rõ điều đó trong một tác phẩm văn chương, thì tôi quên mất là còn chưa nói đến tác phẩm văn chương ấy: đó chính là trong quyển sách bức ảnh phía trên, bên trái - câu chuyện về Mozart.

(Amadeus; một chút Mozart ở một nhân vật văn chương Đức khác)

Georg Büchner thì thật ra là một quay trở lại:

(những ai biết - dẫu chỉ chút ít - lịch sử âm nhạc đều biết vở kịch thứ ba của Büchner đã trở thành - qua chuyển hóa - vở opera của thế kỷ 20: nhưng nếu để ý (hơn) thì sẽ thấy, vở opera của Alban Berg tên là Wozzeck trong khi vở kịch mà Büchner viết lại là Woyzeck, vậy tức là thế nào? nguyên nhân rất đơn giản: Berg đọc vở kịch của Büchner trong một ấn bản in nhầm Woyzeck thành Wozzeck; chuyện như vậy là hi hữu? đúng, nhưng cũng không hẳn, chuyện như vậy rất hay xảy ra trong thế giới của xuất bản; nhưng còn thêm một điều nữa: trong một thời gian rất dài, người ta biết rất ít về Georg Büchner)

(cả hai cái tên - cái họ - của lần & này đều mang một đặc điểm gây kinh hãi to lớn của tiếng Đức, cái mà nhìn thấy là hiểu ngay vấn đề: umlaut)

Nhưng Mozart như thế nào? giống Hoffmann, Mozart mà E. M. quan tâm là Mozart của Don Juan (Don Giovanni): Hoffmann thì viết một câu chuyện về nghe tác phẩm của Mozart, còn E. M. kể chuyện Mozart cùng vợ (Constance) từ Viên sang Praha để chuẩn bị biểu diễn première vở opera ấy. Truyền thuyết nói rằng nhiều đoạn của Don Juan mãi Mozart mới viết xong, còn E. M. kể chuyện, trên đường đi, Mozart vào trong một khu vườn nhà quý tộc, hái một quả cam, người làm vườn hắc ám xuất hiện để xử lý: chính lúc đó Mozart nghĩ đến hoàng đế La Mã đáng kinh hãi.

Nhưng tại sao Mozart lại sang Praha?

Plaute & Térence

Jacques & Jacques

Péguy & Claudel