Đôi mắt Elsa

Tàng thư cũ kỹ chứa đựng thật nhiều thứ bất ngờ. Hôm trước đã rơi ra mấy cái vé xem phim, dẫn đến một cú thả con đề nhưng không trúng (các bác có nhiều kinh nghiệm bài bạc lô đề không nhỉ: ở đó chỉ có trúng và gần trúng, thắng và suýt thắng, không có chuyện trượt hoặc thua :p)

Nhưng còn có những thứ còn mang niên đại sâu hơn. Mấy cái vé là cách đây mười lăm năm, giờ đến những thứ cách đây hai mươi năm.

Lần trước tôi đã kể chuyện đốt sạch thư từ của một thời (xem ở đây), thật ra lúc đó tôi cũng đốt luôn cả những bài thơ làm hồi ấy. Nhưng lại hoàn toàn quên mất là còn có những bản nháp nữa, và chúng vẫn còn. Tìm thêm chắc còn ra cả bản nháp cái truyện ngắn đăng báo; dẫu sao trong lúc viết thiên tiểu thuyết trong đường link, tôi cũng đã kịp nhớ ra mang máng nội dung cái truyện ấy: thật đáng kinh ngạc vì trong đó cũng có một đoàn tàu.

Tôi tìm lại được bản nháp bản dịch bài thơ "Đôi mắt Elsa". Chắp nối đủ mọi chi tiết nhỏ li ti, tôi nhớ ra được những dòng chữ này sớm nhất là cuối năm 1994, muộn nhất là cuối năm 1995, nhiều khả năng là trong khoảng mùa thu năm 1995. Tôi từng nói đến một thời của thơ Rimbaud, con tàu say và cái sự bỏ ra đi, tay đút trong túi thủng, nhưng như thế còn chưa đủ: còn có thơ Victor Hugo (sau này có một học kỳ tôi phải học tập thơ Les Contemplations, những bài như "Les Feuillantines", "Booz endormi" hay bài khóc con gái "Demain dès l'aube à l'heure où blanchit la campagne je partirai..." nhưng ngay từ đầu với tôi Hugo đã là một nhà thơ, chứ không phải một tiểu thuyết gia: trong văn xuôi, tôi chỉ thấy Les Misérables hay, và ngoài đó ra là độc một quyển nữa, Les Travailleurs de la mer, bản dịch tiếng Việt của ông Lâm tên là Lao động biển cả vừa tái xuất hiện, các bác lao ngay đi mua đi :p và trong Đi tìm thời gian đã mất, những thơ đáng nhớ nhất mà Marcel Proust trích dẫn là của Racine và Baudelaire, nhưng nhiều nhất lại vẫn là thơ Victor Hugo), và nhất là Louis Aragon.

Sau cái năm 1995 này vài năm, tôi làm bài thơ tặng một cô gái, bài thơ ấy thì chắc chắn tôi đã đốt, nhưng trong hương khói ngày xưa tôi vẫn còn nhớ đinh ninh hai câu:

Em có sẵn sàng khóc cho thuở xa xăm
Tuổi mười lăm, Aragon và Vườn Bách thảo

Tuổi mười lăm và Aragon: chính là bài thơ "Đôi mắt Elsa" mà tôi mới tìm lại được đây:

Một bài thơ cố tình chụp mờ, các bác đừng cố đọc :p

Dưới đây là toàn bộ bản dịch bài thơ "Đôi mắt Elsa" cái thuở mười lăm tuổi ấy


Đôi mắt Elsa

                                  - Louis Aragon

Anh cúi nhìn. Đôi mắt em thẳm sâu
Mặt trời đến để thả bóng u sầu
Soi bóng mình. Ôi vực sâu đôi mắt
Ký ức anh lạc trong đó từ lâu

Chim nhỏ bay trên cuộn sóng trùng dương
Chợt sóng tan. Mây đẹp đã lên đường
Mắt em chớp dưới hạ trời xanh ngắt
Ruộng lúa mì. Trời lên sau đêm sương

Không trung buồn. Vô vọng ngọn gió xua
Trong sáng hơn là khi giọt lệ đùa
Trên đôi mắt đã khiến ghen trời đất
Thủy tinh xanh. Mảnh vỡ lại thêm màu

Bảy niềm đau. Ôi ánh trời mềm mại
Bảy vệt màu soi sáng vạn môi cười
Giữa đời sầu trôi ngày dài tê tái
Nhiễm sắc đen cầu vồng vẫn sáng tươi

Những nỗi buồn phút chốc đã nhân đôi
Trong đôi mắt ánh bao điều kỳ diệu
Trên máng cỏ khi trái tim loạn nhịp
Đã thấy rồi Đức Mẹ với chiếc nôi

Một là đủ cho tất thảy bài ca
Của tháng Năm môi thắm tựa như hoa
Nhưng sao đủ cho triệu vì tinh tú
Trên trời trong. Đợi ánh mắt Elsa

Mê hoặc bởi trăm thứ màu lạ nhất
Mắt trẻ thơ vẫn không bằng mắt em
Khi mở to. Dối lừa hay sự thật
Sau cơn mưa đồng hoa lại êm đềm

Chớp ẩn mình trong một nhành hoa dại
Ánh tình yêu phai sắc bởi loài sâu
Anh mắc lại giữa lưới dệt muôn sao
Như thủy thủ giữa biển khơi nằm lại

Anh giữ của thiên nhiên trăm ngàn chất
Ngọn lửa cấm thiêu đốt ngón tay anh
Thiên đường hiện trăm lần rồi lại mất
Đôi mắt em là cả một thế gian

Rồi một ngày vũ trụ sẽ vỡ tan
Trên mỏm đá nơi phương trời xa lạ
Anh đã thấy phía trên cơn sóng nạn
Đôi mắt em bừng sáng một màu hoa

Elsa. Đôi mắt Elsa. Elsa