Những mối quan hệ nguy hiểm - Choderlos de Laclos (I-II)

(I-II) (III-IV) (V-VI) (VII-VIII) (IX-X) (XI-XII) (XIII-XIV) (XV-XVI) (XVII-XVIII) (XIX-XX) (XXI-XXII) (XXIII-XXIV)

Cuốn sách phong tình này lúc mới ra đời là một quả bom, quả bom ấy sau hơn hai trăm năm không hẳn là còn quá nguy hiểm nữa.

Nhưng nó vẫn là quả bom, và có lẽ vẫn nguy hiểm với một số người. Một số người nên chọn bỏ qua nó mà không đọc:

- Những người mặc định rằng văn chương phong tình là xấu xa, những người bẩm sinh đã tin như vậy hoặc được dạy như vậy và không có ý định thay đổi.

- Những người nghĩ văn chương là một thứ gì khác hẳn.

- Những người quá nghiêm túc hoặc tin quá nhiều thứ, hoặc không tin quá nhiều thứ.

- Những người không biết đọc.

NHỮNG MỐI QUAN HỆ NGUY HIỂM

hay

Những Bức Thư

được tuyển lục trong một xã hội

và xuất bản để huấn thị cho vài xã hội khác

“Tôi đã thấy phong hóa của thời đại tôi, và tôi đã xuất bản những bức thư này.^*”

J.-J. ROUSSEAU

(Lời tựa cho Nàng Héloïse mới)

* Theo bản dịch Juyli hay Nàng Êlôidơ mới của Hướng Minh, NXB Văn học, 1981.

PHẦN MỘT

Thư I

CÉCILE VOLANGES GỬI SOPHIE CARNAY ở Tu Viện dòng Ursulines tại…

Chị thấy đấy, chị yêu quý, em đã giữ lời, và đâu có phải em tiêu tốn hết thời gian vào mấy chuyện áo xống điểm trang; em sẽ vẫn luôn luôn dành thời gian cho chị. Thế nhưng chỉ duy nhất hôm nay thôi em đã thấy nhiều đồ trang sức hơn bốn năm chị em ta ở bên nhau; và em nghĩ Tanville* mỹ lệ sẽ phải sầu khổ lắm khi nào đến thăm em, em sẽ yêu cầu chị ấy đến, hơn nhiều so với chị ấy từng tưởng gây cho chúng ta tất cả những lần chị ấy ăn vận diêm dúa đến gặp chúng ta. Mẹ em đã hỏi ý kiến em về mọi thứ; bà đã bớt hẳn coi em là học sinh trường dòng như trước đây rồi. Em có riêng một Cô Hầu Phòng; em có phòng riêng và một bàn trang điểm toàn ý sử dụng, và em đang viết thư cho chị từ một cái bàn có ngăn kéo rất xinh, chìa khóa em giữ, trong đó em có thể cất tất cả những gì em muốn giấu kín. Mẹ đã bảo em hằng ngày đến vấn an bà lúc bà ngủ dậy; em chỉ cần sửa soạn đầu tóc cẩn thận cho bữa tối, bởi vì lúc nào cũng chỉ có hai mẹ con em mà thôi, và rồi thì hôm nào bà cũng sẽ bảo em giờ nào phải đến chỗ bà trong buổi chiều. Phần thời gian còn lại em cứ tùy ý, và em có cây đàn thụ cầm của em, tranh vẽ của em và những quyển sách như hồi còn ở Tu Viện; khác mỗi ở chỗ Mẹ Perpétue không có ở đây để quở mắng em, và em được mặc sức quyết định chẳng bao giờ thèm làm gì; nhưng bởi không có chị Sophie để hàn huyên và để cười đùa, thành ra em thấy thà phải bận bịu như thế còn hơn.

Vẫn chưa đến năm giờ; bảy giờ em mới phải đến chỗ Mẹ: còn tha hồ thời gian, nếu em có điều gì để kể cho chị! Nhưng người ta vẫn chưa nói gì với em hết cả; nếu không có những sửa soạn mà em thấy đang được làm, và cả đống Cô Thợ đến chỉ để phục vụ một mình em, thì hẳn em đã cho rằng người ta chẳng hề nghĩ đến chuyện cưới chồng cho em, và rằng đó lại là thêm một trò lẩm cẩm nữa của Joséphine** chất phác. Tuy nhiên Mẹ vẫn thường xuyên bảo một Tiểu Thư thì phải ở Tu Viện cho đến khi nào đi lấy chồng, và rằng vì mẹ đã cho em ra khỏi đó, cho nên chắc hẳn Joséphine đã nói đúng.

Vừa có một cỗ xe ngựa dừng lại ngoài cửa, và Mẹ cho người sai em đến chỗ bà ngay bây giờ. Nếu đó là Ông Ấy thì sao? Em còn chưa mặc quần áo đẹp, tay em run lên và tim đập thình thịch. Em đã hỏi Cô Hầu Phòng xem có biết ai đang ở chỗ Mẹ không: “Thì, cô ta bảo em, chính là Ông C... đấy thôi.” Rồi cô ta cười. Ôi chao! em nghĩ là ông ấy đấy. Chắc chắn em sẽ quay về kể cho chị chuyện sẽ xảy ra. Tên ông ấy vẫn vậy. Không được để người khác đợi lâu. Tạm biệt chị nhé, hẹn chị một chốc nữa thôi.

Chắc là chị sẽ chế nhạo Cécile tội nghiệp của chị ghê lắm đây! Ôi! em đã ngượng làm sao! Nhưng chắc là chị cũng sẽ bị hố giống em thôi. Lúc bước vào chỗ Mẹ, em đã thấy một Ông vận đồ đen đứng sẵn ở đó, ngay gần Mẹ. Em đã chào kính cẩn hết mức mà em có thể, và em cứ ở yên đó không sao nhúc nhích cho nổi. Chị cũng đoán được em đã săm soi ông ấy như thế nào! “Thưa bà”, ông ấy nói với Mẹ trong lúc chào em, “một Tiểu Thư mới duyên dáng làm sao, và hơn bao giờ hết tôi thấu hiểu bà tốt đến nhường nào.” Nghe câu nói khích lệ quá, em run lên đến nỗi không sao đứng vững nổi nữa; em tìm được một cái ghế bành và ngồi xuống đó, đỏ lựng mặt và rối trí cùng cực. Em vừa ngồi xuống thì người đàn ông ấy đã quỳ xuống trước đầu gối em rồi. Thế là Cécile tội nghiệp của chị quay cuồng đầu óc ngay; em đã, như Mẹ nói ấy, phát hoảng cả lên. Em đứng bật dậy, hét toáng lên; … kìa, giống như hôm trời nổ sấm ấy. Mẹ phá lên cười và bảo em: “Nào, nào! con làm sao thế hả? Ngồi xuống đi và chìa chân cho Ông đây đi.” Hóa ra, chị yêu quý ạ, Ông Ấy là một Thợ Giày. Em không thể nói cho chị biết mình ngượng ngùng đến thế nào: thật may mắn là chỉ có mỗi Mẹ ở đó. Em nghĩ rằng chừng nào lấy chồng, em sẽ không dùng cái ông Thợ Giày ấy nữa.

Hãy công nhận với em là chúng ta rõ thật khôn ngoan! Tạm biệt chị nhé. Đã gần sáu giờ rồi, và Cô Hầu Phòng bảo em phải mặc quần áo đẹp. Tạm biệt chị nhé, Sophie thân mến; em yêu chị như vẫn còn ở Tu Viện ấy.

T.B. - Em chẳng biết phải nhờ ai chuyển hộ Bức Thư này: thế nên em sẽ chờ Joséphine đến.

Paris, 3 tháng Tám 17**

* Tên một nữ sinh khác cùng Tu Viện.

** Bà xơ phụ trách các công việc bên ngoài Tu Viện.

Thư II

NỮ HẦU TƯỚC DE MERTEUIL GỬI TỬ TƯỚC DE VALMONT ở Lâu Đài…

Về đây đi, Tử Tước thân mến, về đây đi: anh làm gì thế, anh có thể làm gì ở nhà một người bà già nua mà tất cả tài sản đã được để lại cho anh? Đi khỏi đó ngay; tôi đang cần anh. Tôi vừa nảy ra một ý tưởng tuyệt vời, và tôi muốn bàn với anh việc thực thi nó. Chắc vài lời như thế này là đủ rồi; và, vì quá vinh hạnh được tôi chọn, anh sẽ phải đến thật gấp, quỳ gối mà nhận mệnh lệnh của tôi: nhưng anh đang lạm dụng lòng tốt của tôi đấy, ngay cả khi anh đã thôi không được sử dụng nó từ lâu rồi; và trong sự dùng dằng giữa một niềm căm hận vĩnh viễn hay một sự bao dung quá đà, niềm hạnh phúc của anh vẫn mong muốn lòng tốt của tôi được chiến thắng. Thế nên tôi rất muốn thông báo cho anh về các dự đồ của tôi: nhưng hãy lấy danh dự Hiệp Sĩ trung thành ra mà thề với tôi rằng anh sẽ không theo đuổi cuộc phiêu lưu nào trước khi kết thúc cuộc phiêu lưu này đã. Nàng ta xứng với một Anh Hùng: anh sẽ được phụng sự tình yêu và sự trả thù: sau rốt đó sẽ là một vụ trăng hoa nữa để anh thêm vào Hồi Ký: đúng, trong Hồi Ký của anh, bởi vì tôi muốn ngày nào đó nó sẽ được in ra, và tôi sẽ chấp bút cho nó. Nhưng hẵng để chuyện đó lại sau, giờ ta quay về với mối bận tâm của tôi đã nhé.

Bà de Volanges đang muốn cưới chồng cho con gái: đây vẫn còn là một bí mật; nhưng hôm qua bà ấy đã báo cho tôi. Và anh có tin nổi là bà ta chọn ai làm con rể không? Là Bá Tước de Gercourt đấy. Ai dám bảo có ngày tôi sẽ trở thành họ hàng với de Gercourt? Vì chuyện đó mà tôi đang nổi xung lên đây!… Nào! anh còn chưa đoán được à? ôi! trí óc anh sao mà chậm chạp! Anh đã tha thứ cho hắn về cuộc phiêu lưu với Bà Giám Quản rồi ư*? Còn tôi, tôi lại chẳng có nhiều điều hơn để phàn nàn về hắn ư, cái đồ quái vật nhà anh? Nhưng tôi hạ hỏa đây, và niềm hy vọng trả được mối thù khiến tâm hồn tôi dịu lại.

Anh đã phải bực bội cả trăm lần, giống như tôi, về tầm quan trọng mà Gercourt đặt lên cho người đàn bà mà hắn sẽ có, và về sự đoan chắc ngu xuẩn khiến hắn tin rằng mình sẽ thoát được khỏi số phận không thể tránh khỏi. Anh đã biết sự đề phòng nực cười của hắn đối với sự giáo dục trong tu viện kín rồi đấy, cả định kiến của hắn, lại càng nực cười hơn, ủng hộ phải nhốt đám con gái tóc vàng lại. Quả thật, tôi sẵn sàng đánh cược rằng, mặc cho sáu mươi nghìn quan tiền lợi tức của con bé Volanges, hắn sẽ chẳng bao giờ đâm đầu vào cuộc hôn nhân này, nếu như con bé tóc nâu, hoặc giả chưa từng bao giờ sống ở Tu Viện. Vậy nên ta hãy chứng tỏ cho hắn thấy rằng hắn chỉ là một thằng ngu: chắc hẳn rồi sẽ đến ngày hắn biết như vậy thôi; điều đó thì tôi chẳng hề nghi ngờ; nhưng sẽ thật hay ho nếu mọi chuyện bắt đầu từ đây. Ta sẽ vui thích nhường nào vào ngày hôm sau khi nghe hắn tự tán tụng! bởi vì hắn sẽ tự tán tụng; và rồi, nếu một khi anh đào tạo cho cái con bé ấy, sẽ chẳng thể có chuyện gã Gercourt kia không trở thành câu chuyện cười của cả Paris, giống bao kẻ khác.

Thực tình, Nữ Nhân Vật Chính của cuốn Tiểu Thuyết mới này xứng đáng được anh chăm lo hết sức mình: con bé thực sự rất xinh; nó lại mới tròn mười lăm, một nụ hồng mới hé; vụng về, thật là thế, vụng lắm, và chưa hề biết làm điệu: nhưng, đàn ông các anh, các anh đâu có ngại điều đó; thêm nữa, lại có một ánh mắt trễ nải hứa hẹn thật nhiều: hãy thêm vào đó là tôi đề cử nó cho anh; anh chỉ còn phải làm một việc là cảm ơn tôi và nghe theo lời tôi nữa mà thôi.

Sáng mai anh sẽ nhận được Bức Thư này. Tôi đòi hỏi anh, ngày mai vào lúc bảy giờ tối, phải có mặt ở nhà tôi. Tôi sẽ không tiếp ai cho đến tám giờ, kể cả Hiệp Sĩ đương nhiệm cũng không tiếp: anh ta không đủ đầu óc cho một vụ lớn như thế này. Anh thấy rõ là tình yêu không làm tôi quáng mắt rồi nhé. Tám giờ tôi sẽ trả lại tự do cho anh, và mười giờ anh sẽ quay trở lại dùng bữa đêm với cái tạo vật đẹp đẽ; bởi vì bà mẹ và cô con gái sẽ tới nhà tôi ăn bữa đêm. Tạm biệt, đã quá ngọ rồi: tôi sắp không còn đoái hoài đến anh rồi.

Paris, 4 tháng Tám 17**

* Trước đây, Bá Tước de Gercourt từng bỏ Nữ Hầu Tước de Merteuil để theo Bà Giám Quản tên là (...), còn Bà Giám Quản thì bỏ Tử Tước de Valmont; chính đó là lúc Valmont và Merteuil bắt đầu liên kết với nhau.


Xung quanh tác phẩm:

- Laclos trong thế kỷ XVIII
- Nhân vật