lần thứ 7

(bìa: Phạm Đam Ca)

các lần (lưu ý: sẽ rất khó theo dõi, vì theo trình tự ngược, đã thế lại còn italic):          lần thứ 6           lần thứ 5           lần thứ 4           lần thứ 3           lần thứ 2           lần thứ 1           và thêm một lần lẻ

Về biểu đạt

cuối cùng thì cũng đã quay trở lại được với nó; kể ra cũng hơi lâu - và nữa

(đây - một phần không nhỏ là để thực hiện một lời hứa: đã hứa rồi thì làm thôi; lẽ ra tôi đã đặt text này làm lời bạt cho bản dịch Hệ thống Mỹ thuật, nhưng cuối cùng tôi thấy tốt hơn hết là cứ để cho mọi thứ có một thuộc tính: thông thoáng)

và như vậy, chúng ta nhanh chóng quay trở lại với Kant

đây

cách đây tròn một năm (ở mức độ jour pour jour)

Thêm Jacques (định mệnh)

"thêm" là bởi vì

và ở đây, thêm còn có nghĩa là "bù", do đã có một sự hụt: muốn hiểu tại sao lại có vụ hụt ấy, thì lại phải xem post sau đó (xem các comment ấy); chuyện đúng là hơi quá rắc rối và lằng nhằng, thậm chí còn hơi quá mức, il est vrai

Jacques Người định mệnh

cùng ông chủ

- Diderot

Spenser-Donne-Pope-Tennyson

Thế này thì tức là không còn là từng người một, cũng không phải một cặp, thậm chí còn không phải một bộ ba (đến đây thì ngại tìm link quá): bốn luôn, cả một bộ tứ.

Khi đã đặt riêng William Wordsworth ra thì mọi chuyện liền trở nên rất tiện: đơn giản là vì WW (đừng lẫn lộn với World War) tự nhận mình có bốn tiền nhân, trong đó có Edmund Spenser (ba nhân vật còn lại thì quá nổi tiếng, ai cũng biết rồi, Chaucer, Shakespeare và Milton); WW gọi ES là "sweet Spenser" - nhưng điều này không hẳn có quá nhiều ý nghĩa, vì "sweet" là một trong mấy từ xuất hiện ở mọi nơi in his poetry.

Plaute & Térence

ngoặt trở lại các câu chuyện: các câu chuyện thì cứ ở đó, đợi những khi nào có thể sống trở lại - nếu như đó đúng là những câu chuyện

Plaute và Térence: luôn luôn nằm ở hai vị trí đầu tiên trong các anthology (nhân vật trong đường link có rất nhiều liên quan đến câu chuyện này) văn chương La Mã. Còn ngoạn mục hơn nữa: nếu tin vào các thông tin mà ta còn có được, Plaute vừa qua đời thì Térence sinh ra - cứ như thể, cả một cuộc chạy tiếp sức.

Như có thể thấy rõ ở đường link đầu tiên: đằng sau Molière có Plaute. Về phần mình, Térence có hậu thân là Diderot.

Prelude

(đã gần đầy đủ "Mưa xiên" rồi đấy)

Wordsworth: một, rồi hai

trước

trước, ở đây tức là trước Dostoievski, nói đúng hơn: ngay trước

một Pushkin insolite:

(tiếp tục "(một người) Doderer")

mưa xiên

mới vừa "sáng xuống" giờ đã lại "mưa xiên"

lại thêm một luôn: Fernando Pessoa

Mưa xiên

- Fernando Pessoa

Râu Xanh trên tạp chí

Râu Xanh: lại Râu Xanh

còn "tạp chí" thì - tất nhiên - là Đông Dương tạp chí

Vậy thì tức là bắt đầu trở lại với Nguyễn Văn Vĩnh luôn.

Nhưng tất nhiên là phải thế.

(một người) Doderer

Heimito von Doderer là thêm một nhân vật nữa Claudio Magris làm cho tôi đọc; tất nhiên, tôi muốn nói, thực sự đọc, bởi vì, you know, đọc ấy mà, đó là một thứ cũng tương tự như thủy ngân hay cát lún, như thế này thì té ra lại là thế kia, chẳng biết được

(nhân tiện: tiếp tục và kết thúc một người từ trước: Hoffmann)

sáng xuống

Donnez-moi des doutes, encore et toujours des doutes.

Cioran

C'est comme si je suis frappé par l'hiver.

Qua được (thêm một, một trong những) Chủ nhật: đã có thể quay trở lại với sự sáng. Trong topic của "sáng" điều đáng nói không chỉ nằm ở "từ tối đến sáng" (đi từ đây đến kia, đi qua, vượt qua) mà còn ở một đảo chiều: không còn là sáng lên, mà là sáng xuống.

Nguyễn Văn Vĩnh giới thiệu Molière

như vậy là, trở lại với Nguyễn Văn Vĩnh, lâu rồi hơi bỏ bẵng mất, và nữa; cũng là trở lại (luôn) với Molière - và phải như vậy (tức là nối lại được) thì mới thực sự khởi đầu được théâtre

không chỉ chúng ta, mà Nguyễn Văn Vĩnh cũng giới thiệu

(đã tiếp tục "(một người) Hoffmann", "Madame de" và "Lovenjoul")

Madame de

đã có "một Madame" giờ lại thêm một Madame nữa

Lovenjoul

(một người) Monod

quay trở lại với những một người của chúng ta

(vậy cho nên tiếp tục "một người" cuối cùng, tức là gần đây nhất, Hoffmann ETA)

Monod, nhưng mà lại không Jacques: tức là không phải Jacques Monod - một phần cũng để tránh khỏi các Jacques, vì đã quá nhiều Jacques)

Các câu chuyện

"Phong cảnh là một bản thảo viết tay nhưng câu hay nhất đã bị cắt đi mất."

(Fernando Pessoa)

"Chúng ta là những câu chuyện đang kể những câu chuyện - tức là hư vô."

(Ricardo Reis)

Những lá đã vàng

"Pleurs avec des yeux éternellement secs."

- Cioran

xếp tàn y lại

"Tôi không làm gì khác ngoài không làm gì (khác)."

Sinh nhật

 "Je ne suis pas fait pour tant de lumière."

- Cioran

Charles D.

lần giới thiệu thứ sáu

(một     hai     ba     bốn     năm)

Thanh Tâm Tuyền (9bis): 3 Tê

Dường như tôi đã thấy được, thoáng qua, một điều gì đó ở Thanh Tâm Tuyền, từ giờ đến hết tháng này tôi sẽ viết nốt (cả ba) mấy phần đã bắt đầu nhưng còn chưa tiếp tục được. (tất nhiên, tôi hoàn toàn không chắc là có bắt lại được nó hay không)

(bài thứ nhất - phần thứ nhất

bài thứ hai - phần thứ hai

bài thứ ba - phần thứ ba)

dưới đây là một số bài Thanh Tâm Tuyền viết dưới bút danh "Ba Tê":

Trong lúc đọc Sainte-Beuve (3) Voltaire & Molière

đã đến lúc trở lại với Sainte-Beuve (lần 1; lần 2)

(cũng tiếp tục Kleist và Diderot)

Diderot: Nghịch biện về diễn viên

đã đến lúc cần phải thực sự Diderot

(một; rồi hai)

(cũng tiếp tục "Kleist"

Nghịch biện về diễn viên

- Diderot

Kleist

đã đi qua được một số nhân vật lãng mạn Đức: Ludwig Tieck, Achim von Arnim hay Friederich de La Motte-Fouqué (à, đấy là mới chỉ nói đợt này, còn trước đây đã có chẳng hạn Joseph von Eichendorff, Georg Büchner hay Novalis)

(lãng mạn là một tất yếu)

(cũng tiếp tục luôn một nhân vật lãng mạn Đức khác nữa, Hoffmann)

Thanh Tâm Tuyền (9) 7557

"Ở đây có lẽ bình yên quá."

(Tâm nói với ông Chính, trước khi từ Hà Nội sang Bắc Ninh, Bếp lửa)

vậy là - vậy thì - về Thanh Tâm Tuyền cần một trilogie (thứ nhất, thứ hai, còn thứ ba này tên là "7557", 1975 và 1957, Một Chủ nhật khác và Bếp lửa)

Jacques & Jacques

(vậy là quay trở lại với Jacques Vaché)

(tiếp tục Ondine, tiếp tục Hoffmann ETA - viết thế này vừa như một tước hiệu, ESQ chẳng hạn, lại vừa giống "etc."

đồng thời cũng tiếp tục "Dostoievski: miêu tả" vì sự giới thiệu ở đó mới có thêm một ít ké vào)

Thanh Tâm Tuyền (8): Cuối đường

"Ôi! Hạnh phúc - hai cái tiếng ma quỷ giết chết hết đàn bà thật là đàn bà trên cõi đời này."

(Thanh Tâm Tuyền - Tạp ghi)

(tiếp tục - tất nhiên - Thanh Tâm Tuyền kỳ thứ 7, Cát lầy)

A qui mieux mieux

"Comment, ai-je dit, un astronome passe trente ans de sa vie au haut d'un observatoire, l'oeil appliqué le jour et la nuit à l'extrémité d'un télescope, pour déterminer le mouvement d'un astre, et personne ne s'étudiera soi-même, n'aura le courage de nous tenir un registre exact de toutes les pensées de son esprit, de tous les mouvements de son coeur, de toutes ses peines, de tous ses plaisirs; et des siècles innombrables se passeront, sans qu'on sache si la vie est une bonne ou une mauvaise chose, si la nature humaine est bonne ou méchante, ce qui fait notre bonheur et notre malheur. Mais il faudrait bien de courage pour ne rien céler."

(Diderot, Lettres à Sophie Volland)

"Well, while I am a beggar, I will rail,/And say there is no sin but to be rich;/And being rich, my virtue then shall be/To say there is no vice but beggary."

(Shakespeare, The Life and Death of King John, A. II, S. I)

Quê hương

"Hôm nay là một buổi sớm hoa gạo ném nhiều bánh pháo xuống cái sân xanh ngắt giời xanh ngoại thành Hà Nội"

(Nguyễn Tuân)

(tiếp tục Ondine và "Hoffmann")

Dostoievski: miêu tả

vậy là đã đến giới thiệu lần thứ 5

(giới thiệu I     giới thiệu II     giới thiệu III     giới thiệu IV)

Ondine

"A sad tale's best for winter: I have one

Of sprites and goblins."

(Mamillius, in Shakespeare, The Winter's Tale)

Vì tháng Mười là tháng của những câu chuyện đẹp (cách đây mấy năm đã có một tháng Mười như thế: xem cả các đường link ở đó), nên giờ sẽ là một câu chuyện.

và vậy là ta quay trở lại với những người lãng mạn Đức

Péguy & Claudel

trở lại với Paul Claudel

 

(tiếp tục Dostoievski viết thư, "(một người) E. T. A. Hoffmann": một nhân vật như Hoffmann có thể đọc những gì, khi không đọc Kant; cũng kết thúc hoàn toàn "Sự anh hùng của cuộc sống hiện đại": vẫn cần thêm một ít ở phần introduction)

Cát lầy

"Chúng tôi mở mắt nhìn buổi sáng chết treo, hấp hối đợi chúng tôi vùi chôn, những buổi sáng không tương lai nên trở thành bất tận và vĩnh cửu."

Thanh Tâm Tuyền, Cát lầy

"Niềm im lặng bâu lạnh rập rờn. Quay cuồng bơ bơ như tiếng hát bồi hồi của Maldoror, hung hãn âu yếm như tiếng cười của Zarathoustra. Apprenez à rire... Tại sao tôi không cười nổi?"

Thanh Tâm Tuyền, Tiếng động

Quay trở lại với văn chương miền Nam và Thanh Tâm Tuyền (trong đường link có các đường link dẫn về trước đó)

(một người) Hoffmann

(đã hoàn thành "Sự anh hùng của cuộc sống hiện đại": đây cũng là dấu hiệu - mùa Baudelaire đã bắt đầu, chắc sẽ chẳng phải là không phong phú)

(cũng tiếp tục luôn "một người" cuối cùng, tức là gần đây nhất)

Với Hoffmann, ta tiếp tục - ta thực sự đi vào - những người lãng mạn Đức.

E. T. A.: hai chữ đầu thì không có gì đáng nói (tức là, thông thường), Ernst và Theodor (những khi nào - và là rất nhiều lần - Baudelaire nhắc đến Hoffmann thì đó sẽ là "Théodore Hoffmann"), nhưng chữ cái thứ ba, A., đã được Hoffmann tráo đổi, từ chữ cuối lên chữ đầu: từ W. của Wilhelm thành A., và A. này là Amadeus (Amédée).

Sự anh hùng của cuộc sống hiện đại

"Comment, après tous les noms que je viens de citer, omettrais-je celui qui est resté pour nous le plus vivant, le plus cher, le nom du pauvre et grand Baudelaire?"

(Paul Claudel)

(tiếp tục "Arnim-Lewis-Maturin", "Dostoievski và Baudelaire", Toàn bộ câu chuyện của con người và Doistoievski viết thư)

Arnim-Lewis-Maturin

Với Achim von Arnim, chúng ta quay trở lại với những người Lãng mạn Đức (và là một dạng Lãng mạn riêng, điều đó thì đúng); với Arnim, Lewis và Maturin thì cũng chạm không ít vào câu chuyện của misc

(tiếp tục hai bài dài trong những gì liên quan đến Dostoievski: Dostoievski viết thư và Toàn bộ câu chuyện của con người, cũng như bài không dài lắm "Dostoievski và Baudelaire")

Toàn bộ câu chuyện của con người

Những người đặc biệt quan tâm đến Dostoievski (đến mức bỏ cả đời để tìm hiểu về Dostoievski và văn chương Dostoievski), nhất là Jacques Catteau và Joseph Frank, biết rằng cần phải nhấn mạnh vào một điểm: Dostoievski là một người đặc biệt hiểu biết.

mộng mà thôi

(tiếp tục "Thomas What" và "miscellaneous (& evergreen)": còn một số thứ nữa cần tiếp tục, nhưng thôi để sau)

đây cũng là để bắt đầu thực sự đi vào théâtre

Lại

[post thứ 1980]

(lần thứ nhất)

(lần thứ hai)

(lần thứ ba)

Con chim đẹp đã đến

"Con chim đẹp đã đến": các "elfe" (elf) kêu lên như vậy, vào một khoảnh khắc trọng yếu trong một câu chuyện của Ludwig Tieck (do you know him?). Đó là khoảng khắc bừng sáng thêm nữa tại thế giới vốn dĩ đã luôn luôn rất sáng (sáng hơn thế giới chúng ta nhiều) của các "elfe".

(một con chim đẹp khác đến, trong câu chuyện của một nhân vật khác)

Dostoievski và Baudelaire

Đặt Dostoievski cạnh Balzac, dẫu kỳ lạ đến đâu, thì ai cũng có thể dễ dàng thấy là vẫn được; thậm chí, đặt Dostoievski cạnh Melville, nhân vật mà chắc hẳn Dostoievski chưa bao giờ đọc, vẫn cứ make sense; nhưng Dostoievski và Baudelaire? một nhân vật nữa mà chắc hẳn Dostoievski cũng chưa bao giờ đọc? rất khó tin, thế nhưng mà, thế nhưng mà

Vả lại, ngay từ đầu, cần phải thấy rằng cả ba nhân vật sinh năm 1821, Dostoievski, Flaubert và Baudelaire, đều có tương quan (và quy chiếu) với Balzac: nhưng mọi nhà văn đáng kể của thế kỷ 19 đều như vậy, chỉ cần mở rộng cái nhìn sang Jules Barbey d'Aurevilly là thấy, chẳng hạn. Thuộc thế hệ có thể coi là ngay sau Balzac, Flaubert thì có thể coi là quay lưng hẳn lại, phản ứng mạnh mẽ, trong khi Baudelaire và Dostoievski có cái nhìn rất khác; Dostoievski thì ta đã biết, mở đầu mọi sự bằng cách dịch Balzac.

Hà Nội từ 1947 đến 1954 (7): Sài Gòn mới

Hương khói đã không nơi nương tựa

Hồn mồ côi lần lữa đêm đen

Ta đi giữa đường dương thế

Bóng tối âm thầm rụng xuống chân cây

có một Sài Gòn mới:

Giới thiệu tiếp nữa

[post thứ 1976]

vì năm nay là năm của, cho nên đã hai lần giới thiệu (lần 1, rồi lần 2), giờ lại giới thiệu thêm, lần này double:

Dans la dèche

"c'est un bonheur de rêver, et c'était une gloire d'exprimer ce qu'on rêvait"

(Baudelaire)

"le moindre de mes soucis est de me trouver conséquent avec moi-même"

(Breton)

"j'ai une mauvaise nouvelle à vous annoncer - oui - c'est qu'on est dans la dèche - ah ça alors - et j'ai une bonne nouvelle aussi - quoi, après cela? - tous y sont déjà sans exception - mais pour une bonne nouvelle c'en est une, énorme"

Dostoievski rất ngắn

Vì Dostoievski thì rất dài, cho nên ta sẽ xem Dostoievski rất ngắn.

Chúng ta đã xem một số pha hypergraphia của châu Âu, chúng bùng nổ vào đầu thế kỷ 19: Chateaubriand, Leopardi, Kierkegaard, và tất nhiên Balzac hay kể cả Michelet. Chúng bùng nổ vì chúng cần phải bùng nổ, nếu không thì - nhưng thế hệ ngay tiếp theo thì ngược lại: toàn tập Flaubert và Baudelaire đặc biệt mỏng.

Như vậy là, ngay cả hypergraphia cũng dịch chuyển: như sóng, khởi đầu là Tây (và Bắc), nó đi sang Đông (tức là Dostoievski-Tolstoy).

Hoàng Công Khanh

Trở lại với 4754: tất nhiên, một nhân vật hoàn toàn có thể thuộc về nhiều đoạn khác nhau, điều đó khỏi phải bàn.

Trong tập truyện ngắn Một ngày Chủ nhật, cuốn sách hiếm, chắc hẳn nhiều người nghĩ mối quan tâm nên đặt vào Nguyễn Huy Tưởng, hay Tô Hoài, hay nhất là Thụy An (ở thời điểm của quyển sách, việc Thụy An xuất hiện chính thức như vậy là một điều rất đáng nói). Nhưng nhân vật ở đây, dẫu chuyện có thể kỳ lạ đến đâu, là Hoàng Công Khanh.

Thomas What

(các Thomas: rất nhiều Thomas - cũng có thời, phụ nữ toàn tên là Catherine; người vợ của William Blake tên là Catherine Butcher)

Bước chân

Trong chủ đề "bước chân", "bàn chân" có những gì funny hơn cả? Ngay sau đây là hai, đều là do tôi tình cờ nghe thấy: "Ôi bước chân những bước chân khai phá triền miên [...] bước bước bước chân nghìn trùng [...] bàn chân êm trên đường quen từ sông Mê qua bụi quên" và "Có bàn chân lặng lẽ [...] chập chờn trắng đen [...] cuộc đời như giấc mộng trả vay [...] ai đếm những bàn chân vô danh".

Cũng đã đến lúc quay trở lại với chuyện đi lại: giờ đây, khi đã chỉ còn có thể "đi trong phòng", đã có thể thấy không thể rõ hơn, rằng

Bà lớn

Đông Pháp, Indochine (thuở ấy): nó vẫn cứ ở đó

Cuối thời Đông Dương thuộc Pháp, đoạn kết của Thuộc địa, Bảo hộ, một Bà lớn tạ thế ở nơi đây, và rất được thương tiếc. Đó là đầu năm 1944:

miscellaneous (& evergreen)

(miscellaneous, evergreen - và cả easy listening -: những từ và cụm từ xuất hiện trong bình luận của Adorno, như chúng ta đã biết)

Hồi nhỏ (và không chỉ hồi nhỏ) chúng ta đọc những gì? Hồi nhỏ là cơ hội rất lớn để ta không bị dính vào các kiệt tác văn chương; những ai cả đời chỉ đọc kiệt tác, họ rất bất hạnh (và có thể hoàn toàn chắc chắn, họ có phụ huynh quá xuất chúng). Kiệt tác văn chương giống như sét: cứ bị sét đánh trúng mãi vào người thì

Giới thiệu tiếp

mới "Giới thiệu" xong lại giới thiệu tiếp: bởi vì năm nay là năm của

mùa đông-mùa hè

(mùa đông

mùa hè)

tiếp tục câu chuyện Dostoievski

trong bài (dài) về Dostoievski đã nhắc đến Ghi chép mùa đông về các ấn tượng mùa hè, kết quả của chuyến đi ra nước ngoài trong đầu thập niên 60 của thế kỷ 19 (do là cựu tù khổ sai nên Dostoievski không dễ xin passport), giờ thì

Balzac và Dostoievski

(một nối nữa: nối giữa thế giới văn chương Dostoievski và thế giới văn chương Balzac; đường nối này thuộc vào số những gì không lộ ra một cách hiển nhiên, nhưng nếu làm được cho nó đi được vào thức trình hiện của phù điêu, thì sẽ)

Giới thiệu

(không còn là "thông báo" nữa mà là giới thiệu)

(Jean Giono)

Năm của TY

incipit: "Ce rêve, je l'écris maintenant, cet après-midi, dans ma chambre qui ressemble à une alvéole, un peu pour exercer ma plume, et cela tandis que l'homme aux pigeons se remet à vociférer, à ronchonner contre sa vieille, ce ronchonnement qui s'enfle et décroît tour à tour, jusqu'à ce qu'elle, de sa voix stridente et éraillée, lui ait cloué le bec une bonne fois"

(một người) Jean Giono

(trở lại với Jean Giono - nhưng nói đúng hơn, giờ mới bắt đầu)

phân biệt

(cũng là để nối vào với "vài kinh nghiệm")

désolé & désertique

(on continue - un peu - avec "Sortir du puits")

pourvu qu'on ne soit pas pris au dépourvu

"Si on les relatait par le détail, je ne crois pas que le monde entier puisse contenir les livres qu'il en faudrait écrire."

(selon Jean)

Queiroz-Galdós-Clarín (alias Alas)

một incipit: "Ngôi nhà mà gia đình Maia đến sống tại Lisbon, hồi mùa thu năm 1875, được người trong vùng quanh phố São Francisco de Paula và toàn bộ khu phố Janelas Verdes biết tới dưới cái tên Casa do Ramalhete, hoặc chỉ đơn giản là Ramalhete."

(Eça de Queiroz, Gia đình Maia)

Dostoievski viết thư

(một viết thư; và lại một viết thư nữa: tất nhiên vẫn còn nhiều viết thư khác)

Năm 1871 (Dostoievski tròn năm mươi tuổi) là thời điểm thực sự kết thúc quãng vắng mặt khỏi Saint-Petersbourg của Dostoievski: thập niên 50 là vụ xử bắn khủng khiếp, Siberia và đi lính; sang đến thập niên 60, sau vài năm, Dostoievski lại phải rời nước Nga vì các vấn đề nợ nần (không phải những món nợ của Dostoievski). Dostoievski ở nước ngoài thì tất nhiên không thể sung sướng như Tourgeniev (còn ở Nga thì tất nhiên không thể sung sướng như Tolstoi); từ quãng thời gian ấy sinh ra câu chuyện không thể quên về một kẻ đánh bạc. Khi Dostoievski về lại Saint-Petersbourg, Quỷ vừa in, với tất tật những gì mà điều này có thể bao hàm (chúng không hề nhỏ). Dostoievski mau chóng làm mẫu cho Perov vẽ bức tranh danh tiếng, trở thành nhà báo trong sự cộng tác với một prince, Meshchersky, trở thành nhà xuất bản nhờ người vợ Anna Grigoryevna (tôi nhớ từng nhìn thấy hồi ký của người vợ dịch ra tiếng Việt nhưng không chắc lắm: có ai biết rõ hơn không?). Vài nhân vật thuộc thế hệ trẻ hơn hẳn trở thành bạn của Dostoievski, nhất là hai anh em Soloviev - một cái họ quá quen - (Vladimir là người em).

(một người) Harry Laus

HD

"Chúng tôi lần bước qua cánh đồng chiều có những tiếng thầm thì của bóng tối, như qua một thời đại mà tất cả đều đen xạm, mịt mờ."

đi quanh phòng

Để trở lại (nói đúng hơn, ở lại) với Jean Giono, đây là incipit một cuốn sách (nữa) của Giono: "Je ne suis pas voyageur, c'est un fait." Một lời thú nhận, rằng mình không phải là một người hay đi: có thể hiểu, Giono bị Melville hấp dẫn mạnh đến thế (từng có lúc - cụ thể là trong Noé - Giono thú nhận mình yêu quý ở Melville sự rụt rè) chính là do yếu tố ở yên một chỗ không nhúc nhích vốn dĩ rất mạnh ở một người từng đi biển và trông như thể rất hoạt động. Những người chẳng đi đâu bao giờ, cứ như thể họ từ chối sống ("Ra đi thì nhẹ, trở về thì rỗng. Ở một chỗ thì không sống.")

Cả đời, Jean Giono gần như không rời khỏi Manosque quê hương, vùng Provence.

Giono & Melville

incipit: "La traduction de Moby Dick, de Herman Melville, qui paraît d'autre part, commencée le 16 novembre 1936 a été achevée le 10 décembre 1939."

tiếp tục câu chuyện văn chương Melville - nhưng là từ một phía khác, tất nhiên

Arcane 17

incipit: "Dans le rêve d'Elisa, cette vieille gitane qui voulait m'embrasser et que je fuyais, mais c'était l'île Bonaventure, un des plus grands sanctuaires d'oiseaux de mer qui soient au monde."

Đọc Kiều (tờ thứ nhất, mặt B): chơi

"Chỉ được phép nghiêm túc trong khi làm một việc: chơi. Phải tuyệt đối tránh chất chồng đủ mọi loại nghiêm túc lên nhau."

(Etdung Kaovi, n. XVII)

ever and anon

"Chưa từng bao giờ có nhân vật lớn nào cả đời sống trên đất liền. [...] Cuộc đời thủy thủ, tôi nhắc lại, có ở đó để hé lộ cho người ta họ đáng giá gì."

(Herman Melville, White-Jacket)

Ai cũng thích biển, vì biển rất vô luân.

(Joseph Conrad)

Ta chào mi, đại dương già nua!

(một người) Tommaso Landolfi

(một người Ý)

Sortir du puits

"And the more he dwelt on her perfections, the uglier death looked, and the more deeply was he smitten with penitence at her continued tears. Now he felt that no man could have the courage to leave a world which contained so beautiful a creature; and now he would have given forty minutes of his last hour to have unsaid his cruel speech."

(Robert Louis Stevenson, "The Sire de Malétroit's Door")

gọi tên, đặt tên

 "Le devoir d'un homme solitaire est d'être encore plus solitaire."

(Cioran)

"I will show you fear in a handful of dust."

(Eliot)

Plérôme. Plérôme.

A. A.

My night - I think of you obsessively,

My day - indifferent: let it be!

I turned and smiled at my destiny

That brought me only misery.

ve

(đang tiếp tục:

+ thời chúng ta (8) ngọng

+ cắt thực tại

+ một Madame

+ quỷ, tội, phạt, vĩnh cửu

+ "On n'en finit pas")

On n'en finit pas

 

quỷ, tội, phạt, vĩnh cửu

(tiếp tục: "Chroniques một phố: HN"

"Nhượng Tống: thêm một"

"cắt thực tại"

"một Madame"

"kịch (1)"

"prix1"

"hết"

"bẫy")

kịch (1)

bắt đầu mở mục "kịch" (theatre)

bắt đầu một mục mới thì tốt nhất lấy lại một cái đã cũ - tức là lôi lại một bài trên blog cũ

(thời điểm của bài viết dưới đây: cuối tháng Bảy năm 2008, lúc đó người ta dàn dựng và diễn ở Hà Nội một vở kịch của Schiller)

Đinh Hùng: thêm nữa

ơ hôm nay là Chủ nhật à? mới mấy hôm trước "một ngày Chủ nhật" thì hôm nay là Chủ nhật luôn; lạ nhỉ

(tiếp tục "Nhượng Tống: thêm một" - nghĩ đến cũng phải tiếp tục (và hoàn thành) ởkia, ởkia và ởkia mà ớn quá; đấy là còn chưa nói một vô thiên lủng nữa)

"Je compte mes amis sur les doigts de la main gauche de Django Reinhardt."

(Serge Gainsbourg)

một ngày

quyển này (Một ngày Chủ nhật, nhà xuất bản Văn nghệ 1957) có vẻ hiếm quá nhỉ; đây nó đây, một cách hết sức cụ thể:

cắt thực tại

(tập thơ

giấc mơ của bàn tay

- Đinh Trần Phương)

[ngoặc đơn trên đây - còn bây giờ là ngoặc vuông - được trình bày như một bài thơ haiku; không có nhầm lẫn nào cả: nhưng chính đó là một bài thơ haiku]

một Madame

(tiếp tục "arbre")

đã có một Princesse giờ lại "một Madame"

"tout ça, c'est l'amour, pas mon domaine; ça fait de l'effet, n'empêche"

(Verkhovenski jr. à von Lembke, Dostoïevski, Les Démons, tr. André Markowicz)

Nghiêm Xuân Thiện

mới gần đây đã Nghiêm Xuân Huyến, thì giờ là Nghiêm Xuân Thiện

à nhưng trước hết, hôm nay là ngày mà ai cũng biết - ít nhất thì tôi hy vọng như vậy, còn như nếu không biết thì có thể xem ởkia

arbre

hết

- hết rồi thôi đã không còn gì

- it's sad so sad it's a sad sad situation

Ovide, Arnaut Daniel, Pétrarque: a forest without passion is just trees

in this sweet surrender

Hương Thương Lý Ẩn Cảng

[nhân dịp tròn thêm triệu view nữa]

(đây là để tiếp tục - ít nhất là một phần không nhỏ - câu chuyện của humidity ởkia; kể từ đó, như ai cũng đã thấy, tôi đã có lần tưởng là đã tiếp tục được nhưng té ra đó lại là một bước hụt, dẫn thẳng vào ngõ cụt - chuyện ai oán ấy, xem ởkia)

Đông phong vô lực biệt diệc nan

thời chúng ta (8) ngọng

(tiếp tục:

+ "Chroniques HN: một phố"

+ "exil"

+ "Trúc Khê (Ngô Văn Triện)"

+ "prix1")

"the first bored decades of the century"

(F. Scott Fitzgerald)

vài Nguyễn Tuân

"Bên bàn đèn, tôi nằm còng queo như con tôm rang"

(Nguyễn Tuân)

Vậy, là trở lại với Nguyễn Tuân; nhưng cũng là trở lại với Nghiêm Xuân Huyến, chỉ mới hơi nhắc đến ởkia.

(cũng như vài nhân vật khác nữa)

Nhượng Tống: thêm một

(tức là thêm một tài liệu - à thì tư liệu vậy, nếu muốn)

Nhưng trước đó (trước "thêm một tài liệu Nhượng Tống"), cần nhìn sang một chủ đề (dường như) đang rất hot: kho số hóa của Gallica.

Linda Lê, năm nay, 2021

"la colère [...] peut être synonyme d'un salutaire penchant au refus"

(Linda Lê)

(năm nay: vậy là thêm một lần nữa, tôi không nghĩ ra một cái title nào khác, vẫn giống như ởkia và cũng cả ởkia)

(đã thực sự kết thúc "opus 1")

Walter Scott ở Việt Nam

Trúc Khê (Ngô Văn Triện)

+ tiếp tục "George Steiner: Books, Tolstoy, Dostoevsky & Martin H.", Steiner nhà phê bình bằng tai; "sáng" và "eine Strasse"

George Steiner: Books, Tolstoy, Dostoevsky & Martin H.

(tiếp tục:

+ "tiếng Việt abc";

+ "Chroniques HN: một phố";

+ tiếp theo và kết thúc "opus 1")

cruel

April is the cruelest month

"Privation has consequences we cannot foresee or gauge accurately."

(George Steiner, My Unwritten Books)

(một người) Giorgio Bassani (và Ferrare)

(kết thúc - finally - opus 1; cũng tiếp tục une rue)

tháng Ba này vậy là có 13 post (hơi nhiều, nhỉ); về post thứ 13 cũng xem ởkia

Lukács về Kierkegaard: hai lần, nhiều lần

dans tes beaux yeux noirs je sombre mon amour et mon désespoir

Vậy là, thế là, cuối cùng thì họ đã gặp được nhau: sau kỳ thứ 7 của [đọc] mỗi người, Lukács đã gặp Kierkegaard (chắc hẳn chữ k có trong tên của cả đôi - ở nhân vật cổ xưa hơn thì tận hai nháy - có ý nghĩa nhất định, ở đây) - kỳ về Lukács xem ởkia, kỳ về Kierkegaard xem ởkia.

Gặp được như thế này là khó lắm đấy. Vậy thì cũng đồng nghĩa với khớp được: vừa mắt, và cũng vừa miệng luôn.

Trong lúc đọc Ezra Pound (5) anthology

are you pounding me?

exil

"everybody loves you when you're six foot in the ground"

(John Lennon)

*mọi thứ* khô quá nhỉ, thế thì cần phải có nước: nước tháng ba đi

Taos

"un ciel sans défaut"

(một người) Giuseppe Bonaviri

tàng

"La vanité de la civilisation

est plus tourmentante que

l'orgueil de la barbarie."

(Benjamin Constant, De l'esprit de conquête et de l'usurpation dans leurs rapports avec la civilisation européenne)

(về B. Constant, xem ởkia và ởkia - cũng ởkia luôn)

nghề

Bỗng tôi muốn đọc lại Nghề sống của Cesare Pavese. Đừng để ý nhiều quá: cứ lâu lâu tôi lại muốn đọc Nghề sống của Pavese. Một cuốn sách khác có nhan đề là sự đảo ngược của nghề sống? có ngay: Cái chết là nghề của tôi, Robert Merle.

(à, hình như chưa có "Cesare Pavese ở Việt Nam")

Ý

"vous courez en Italie"

(Virgile)

"Ngoại giao nghĩa là biết im lặng bằng năm thứ tiếng."

(định nghĩa của lord Palmerston, trích lại theo Alberto Savinio)

đừng nhầm với ởkia

Trong lúc đọc Lukács (7): trẻ

Tất nhiên, nếu có những người (có nhiều người như vậy) gây cho ta cảm giác đã chưa bao giờ họ (thực sự) trẻ, thì Lukács nghiễm nhiên có chỗ đứng trong tập hợp ấy. Dẫu đã đọc cả đến những tình ái hồi Lukács còn ít tuổi (có cả ý định tự sát etc.) thì tôi vẫn thấy rất khó hình dung một Lukács trẻ tuổi.

Vả lại, tâm lý lứa tuổi rất có thể là một thứ hết sức vớ vẩn.

Dẫu có thế, nói đến trẻ ở trường hợp Lukács vẫn cứ có nghĩa, bởi vì

ảnh

(ảnh chứ không phải là chụp ảnh - cũng xem ởkia)

"Mieux vaut être ennemi du peuple qu'ennemi de la réalité."

(3P - nhưng không phải pizza mà là Pier Paolo Pasolini)

(rather rather)

Lenz

thêm một lần nữa - tương tự ởkia: Lessing nhưng không Doris - Lenz nhưng không Siegfried

13

post thứ 13 của năm nay rơi trúng vào một ngày 1/3

Ngày mồng Một tháng Ba của năm ngoái thì xem ởkia.

Nhắc lại post ngày này năm ngoái, tôi chỉ muốn nói đã qua đúng một năm mà tôi vẫn chưa tìm được bộ sách mà tôi muốn tìm, và nhắc đến trong đó.

(một người) Adolf Rudnicki

trở lại chuyện hai chúng mình; à nhầm, trở lại Ba Lan (không phải 2 mà 3) - những ngày mùa đông khốn đốn nhất trong đời của tôi không phải là ở Hà Nội, cũng không phải Bắc Âu, mà lại là ở Ba Lan

cũng xem ởkia

sáng

thánh

"thánh là để tránh"

(Etdung Kaovi)

prix1

Hồi nào đó, đang yên đang lành bỗng có tờ báo muốn tôi viết một bài về công việc xuất bản ở Việt Nam. Tôi thấy cần nói đến chuyện giá sách (không phải cái giá, kệ để sách mà là chuyện bao nhiêu tiền thì mua được một quyển sách).

Lessing Laocoon

Préliminaire-(c) Bodard và Greene

(đã rất gần)

nhảy luôn đến cuối, tức là mốc ởkia (và quanh đó)

abc p2

thêm một "part two" nối dài những gì khởi đầu từ năm ngoái, giống ởkia; tất nhiên đây là để tiếp tục ởkia

"le langage est bien un objet difficile et [...] l'analyse du donné linguistique se fait par des voies ardues"

(Émile Benveniste)

"la réflexion sur le langage n'est fructueuse que si elle porte d'abord sur les langues réelles"

(Émile Benveniste, again)

Ivo

chrnq p2

"my holiness is killing me" - à nhầm, "my hollowness is killing me" - à vẫn nhầm, "my emptiness is killing me" - nhưng vẫn nhầm thì phải, hình như phải là "my loneliness is killing me"

tất nhiên là để tiếp tục ởkia

BSEI

BSEI: Bulletin de la Société des Études Indochinoises - như vậy là tiếp tục cùng một lúc "Indochine" và lsbcvn (tất nhiên đã bắt đầu thực sự rẽ sang một hướng khác hẳn)

opus 1

-Six-Sol-Sor-

Những năm trở lại đây, trong tổng số tác phẩm của Fernando Sor, Le Calme trở thành một dạng en vogue. Một bản nhạc xa xưa bỗng được biết đến nhiều vào một thời đại về sau, bao giờ cũng là do một hoặc nhiều nghệ sĩ lớn của thời đó chú ý đến nó. Roland Dyens chơi Le Calme, nhất là trong một lần trên cây đàn rất quý Robert Bouchet. Dyens là người hay nói trên sân khấu, hôm ấy Dyens nói mình sẽ chơi Le Calme, rồi dịch luôn cái tên ấy sang tiếng Anh, và cả tiếng Đức (nếu tôi nhớ không nhầm, Dyens nói, "Die Stille").

về khó

đã nhiều lần nói đến dễ (nhất là ởkia, và cũng xem ởkia), giờ ta đến với khó

George Steiner qua đời (cách đây gần tròn một năm) cũng đồng nghĩa với việc một trong hai nhân vật lớn cuối cùng trong số những người sinh năm 1929 đã ra đi: thế kỷ 20 của họ kết thúc cùng những cá nhân lớn lao nhất của nó.