Nhị Linh: Trong lúc đọc Sainte-Beuve (2)

Apr 2, 2020

Trong lúc đọc Sainte-Beuve (2)

(đã tiếp tục "tiếng Việt abc" và "projet Maupassant")

Chính ra, đây đang là quãng thời gian bày ra cơ hội rất lớn cho những cuộc đọc dài, tôi muốn nói là đọc những tác giả nào bình thường ta ngần ngại vì biết trước rất dễ bỏ cuộc giữa chừng, vì người ấy viết nhiều quá, tổng cộng bốn mươi cuốn tiểu thuyết - chẳng hạn. Hãy đọc những gì thật dài. Dẫu cho, rất có thể đó là cơ hội cuối cùng. Và cả đọc lại những gì từng đọc nữa (hoặc giả, tưởng mình từng đọc).

Sainte-Beuve tất nhiên thuộc vào số những tác giả dài nhất. Sự (rất) dài (cũng) tất nhiên cần được nhìn nhận và xử lý một cách đặc biệt. Dưới đây là một ví dụ về xử lý sự dài ấy:

Bộ sách "Les grands écrivains français" là khi người ta xếp Sainte-Beuve theo một kiểu khác: nhóm các bài của Sainte-Beuve theo một trật tự khác, như ở đây lấy chủ đề là Voltaire. Thực chất, ấn bản (Garnier, 1936) của Maurice Allem thực hiện công việc sắp xếp các bài thuộc "Lundis" (các thứ Hai lừng danh) và các bài thuộc "Portraits", trong một "ordre nouveau".

Ởkia đã nhắc đến cuốn sách lớn của Wolf Lepenies về Sainte-Beuve, Sainte-Beuve ở ngưỡng của hiện đại. Bỗng nhiên, quay trở lại đọc Lepenies sau đã rất nhiều năm, tôi thấy tiếc vì trước đây chỉ đọc rất lớt phớt (đấy: tưởng đã đọc nghĩa là vậy đấy) Les trois cultures; thế cho nên có cả một cơ hội lớn để tặng sách cho tôi kìa: Les trois cultures của Wolf Lepenies. Nếu mà vậy thì thêm luôn một quyển nhé: Critique de la raison politique của Régis Debray. Thật không ngờ là tới một ngày tôi lại muốn đọc Debray, nhưng tôi muốn tìm vài chi tiết trong cuốn sách ấy.

(à nhưng, nói rồi mới nhớ ra, tầm này không chỉ chưa chắc bưu điện đã hoạt động, mà có hiệu sách nào mở cửa đâu: số đen quá)

Sainte-Beuve sinh ra ở Boulogne, nhưng không phải Boulogne khu rừng nổi tiếng ở Paris, mà là Boulogne-sur-Mer ven biển. Napoléon Bonaparte từng đến Boulogne, mục đích là thị sát để chuẩn bị mang quân đánh sang Anh. Quân Pháp của giai đoạn ấy sẽ không bao giờ đánh sang Anh, nhưng Sainte-Beuve khi còn nhỏ đã tận mắt nhìn thấy Napoléon.

Sainte-Beuve là một đứa trẻ mồ côi, và cũng giống Balzac, sẽ từ quê nhà lên Paris từ rất sớm, ở tuổi niên thiếu.

Nhân ở trên nhắc đến Voltaire: bộ sách Voltaire mà tôi đang muốn đọc là bộ này: