Nhị Linh: Văn chương miền Nam: Thanh Tâm Tuyền (3)

Jul 27, 2018

Văn chương miền Nam: Thanh Tâm Tuyền (3)

Tiếp tục ở chỗ lần trước dừng lại; số 39 của tạp chí Văn (Kafka ở ngoài bìa) đăng nốt chương 2 của phần thứ hai Ung thư:

Ung thư của Thanh Tâm Tuyền - nếu không phải đối với tất cả (mà có bao giờ "đối với tất cả" được đâu) thì ít nhất cũng với một số người - cho thấy văn chương có thể là gì.

Văn chương có thể là gì? Văn chương nghĩa là giống như Ung thư của Thanh Tâm Tuyền. Thanh Tâm Tuyền viết Ung thư - điều này rất quan trọng - không phải để biểu lộ tư tưởng, không phải vì quẫn bách, bị giằng xé day dứt, "trăn trở" (nếu muốn dùng một idiom xấu xí điển hình của chúng ta), không nhằm phê phán, cũng không với mục đích phản ánh một cái gì. Thế cho nên, chính bởi sự từ chối ấy, một tác phẩm sẽ là tất tật những điều vừa kể trên, nhưng đồng thời còn hơn thế rất nhiều.

Một tác phẩm văn chương ở đó vì nơi này cần có nó. Một cuốn tiểu thuyết như Ung thư cho thấy mức độ vớ vẩn và kém cỏi của các sử gia, các nhà nghiên cứu chính quy (có thể xem, chẳng hạn, ởkia). Muốn biết về một điều gì đó, cần phải (ngoài những cái khác) nhìn vào những gì các nghệ sĩ lớn nói về cái điều ấy. Một nghệ sĩ lớn tức là một dạng tồn tại không để sót gì hết. Nhất lại là một nhân vật như Thanh Tâm Tuyền: tính cách hung bạo ở văn chương Thanh Tâm Tuyền là biểu hiện của một thứ, force (Jacques Derrida chính là người đặt ra mối nghi ngờ về khái niệm forme và chuyển trọng tâm về force, từ đó mà bản thân ở Derrida cũng sẽ đậm dấu ấn violence). Trong truyện, có chi tiết nhắc tới "Thủ hiến", như vậy bối cảnh câu chuyện sớm nhất là 1949 (về Thủ hiến Bắc Việt đầu tiên, xem ởkia). Và nhân vật của Thanh Tâm Tuyền đi xem hát (ở Nhà Hát lớn thành phố Hà Nội). Vở kịch nào? Lôi vũ.

(một nhân vật của Thanh Tâm Tuyền cũng đi qua Hàng Kèn: tôi từng mất rất nhiều thời gian tìm hiểu xem Hàng Kèn có thể nằm ở chỗ nào hiện nay; mất rất nhiều thời gian vì các miêu tả - của nhiều người - chênh nhau khá nhiều; mãi về sau tôi mới đoán ra, Hàng Kèn (hay "Hàng Kèn Cây Thị") không tương ứng với đoạn nào chạy thẳng một mạch hiện nay, từ đó mà có cảm giác không dễ xác định vị trí của nó; chẳng hạn trong "Phở", Nguyễn Tuân đặc biệt nhấn mạnh vào Hàng Kèn)

Số 40 đăng lời cáo lỗi (viết tay) của Thanh Tâm Tuyền; vậy là nghỉ Ung thư một kỳ - ta thấy rõ tính cách phơi-ơ-tông ở những pha như thế này và tương tự:

Số 41 tiếp tục Ung thư, đã sang chương 3 của phần thứ hai:

Số 42, chủ đề "Hà Nội quê hương trong trí nhớ":

Số 43, bắt đầu phần thứ ba:

* hai ảnh ngay trên đây trước post nhầm, đã đổi lại cho đúng

Số 44 là số kỷ niệm 200 năm Nguyễn Du, không có Ung thư (trên số này quảng cáo cuốn sách Chân dung Nguyễn Du, tôi đã phân tích cuốn sách ấy ởkia, đặc biệt là một bài trong đó):

Sang đến số 45:

Bonus: Thanh Tâm Tuyền trên tạp chí Vấn đề số 1, bài "Tiếng nói một người", về thơ của Trần Lê Nguyễn (tôi sẽ sớm quay trở lại với nhân vật có tên là ba cái họ cùng một lúc này):

4 comments:

holieuSep 7, 2018, 6:25:00 PM
số 43, thiếu trang 132-133. a đưa nhầm 2 trang của số 45.
ReplyDelete
Replies
Nhị LinhSep 7, 2018, 7:19:00 PM
đã sửa
ReplyDelete
Replies
AnonymousAug 3, 2020, 3:58:00 AM
được đọc Ung thư đã đủ vui, ai ngờ đến cuối còn được Bonus

bầu trời nửa đêm
sao lòng anh quá sáng ^^
ReplyDelete
Replies
AnonymousJul 9, 2024, 11:43:00 AM
(tôi sẽ sớm quay trở lại với nhân vật có tên là ba cái họ cùng một lúc này) có đâu, có mỗi TTT chú thêm Trần Lê Nguyễn, “thi sĩ trữ tình đen đủi như Trâu Trắng”, Trâu Trắng :))

ReplyDelete
Replies

Add comment