Năm 1948 Nhượng Tống ở đâu?

Tôi nghĩ, đã có đầy đủ cơ sở để nói đến một thánh địa Việt Nam Quốc dân đảng ở Hà Nội. Đó là khu vực gồm cạnh ngoài cùng là phố Quán Thánh, bên kia là dải Phó Đức Chính (tụt xuống so với đê phía trên) bây giờ, hai cạnh còn lại là con đường chạy men hồ Trúc Bạch các phía không phải đường Thanh Niên hiện nay, và Hàng Than. Trong khu vực ấy, mấy cái tên này quan trọng nhất: Nam Tràng, Ngũ Xã, Quán Thánh, Hàng Bún, Hàng Than, Châu Long, cùng khu vực ngày xưa gọi là "Đỗ Hữu Vị" (có thể coi là tương đối tương đương với Cửa Bắc ngày nay), mang tên nhân vật sĩ quan lái tàu bay được chính quyền thực dân Pháp và Phạm Quỳnh vinh danh nhiệt liệt. Một cuốn tiểu thuyết lớn lấy đúng khu vực này làm bối cảnh: xem ở kia. Và tính chất thánh địa này đã là khởi đầu kể từ Nam Đồng thư xã.

Nam Đồng thư xã

Trong vòng nhiều năm cho tới nay, muốn tìm hiểu về Nam Đồng thư xã, tài liệu khả tín nhất là cuốn sách này của Nhượng Tống:

(Nguyễn Thái Học (1902-1930), Việt Nam thư xã, 1945, xuất bản nhân dịp kỷ niệm 15 năm vụ Yên Bái; tác phẩm này về sau đã có vài lần tái bản)

Sở dĩ nói cuốn sách khả tín là vì tác giả là Nhượng Tống, vừa là thành viên sáng lập Nam Đồng thư xã vừa là thành viên sáng lập Việt Nam Quốc dân đảng (trong khi đó, Nguyễn Thái Học không phải thành viên sáng lập Nam Đồng thư xã).