Vẫn là Kiều

Bài viết của anh Đinh Bá Anh, “Kim Trọng - nhân vật văn chương vĩ đại của Nguyễn Du”, muốn chứng minh rằng Kim Trọng (đại diện cho chữ Tâm, trong khi Kiều đại diện cho chữ Trinh) mới là hóa thân của Nguyễn Du (chứ không phải người khác, ví dụ như Từ Hải, và bản thân Thúy Kiều), và nhân vật ấy phải được hiểu là một nhân vật văn chương vĩ đại. Với tôi, bài viết này, mặc dù có những điểm hay, thể hiện một cách đọc Kiều còn tệ hại hơn là khiên cưỡng. Sự tệ hại này một phần lớn bắt nguồn từ một số lỗ thủng về hiểu biết mà tôi chỉ có thể gọi là trầm trọng, vì có những điều sai ở mức độ hết sức căn bản.

Kiều

Thật ra, biết nói gì về Kiều?

Thật ra, tôi từng viết về Kiều, khi so sánh với Mai Đình mộng ký hay khi so sánh với Cung oán. Nhưng tới khi thực sự phải suy nghĩ, thì tôi hiểu ra: đừng so sánh gì nữa, phải giũ bỏ cho hết tất cả những gì người ta từng nói về Kiều, suốt mấy thế kỷ lịch sử bàn luận Kiều không ngơi. Nếu tiếp cận một cách thật "hệ thống", tôi sẽ chẳng nói được gì khác bên ngoài pho khảo luận về Kiều của Phan Ngọc. Thật ra, hai người cùng quê, hàng xóm ấy, tôi rành Nguyễn Công Trứ hơn nhiều.

Trở về cổ điển: Cung oán

Cung oán rõ ràng có những câu thơ tuyệt đỉnh:

Phong trần đến cả sơn khê

Tang thương đến cả hoa kia cỏ này