Mauriac ac ac

"không còn tương lai, toàn bộ quá khứ bỗng trỗi dậy râm ran"

(François Mauriac, Sa mạc tình yêu, tr.171)

Nếu, muốn bình luận tiểu thuyết của François Mauriac, mà viết một bài lấy nhan đề là "Mauriac và cái ác" thì tuy sẽ rất đúng, nhưng vậy thì lại dễ đoán, quá dễ đoán. Những gì đúng thì đều dễ đoán. Cần phải xiên đi.

Ở François Mauriac, có một cái gì đó rất jésuite. Một bầu không khí nào đó đầy màu sắc và hương vị jésuite bay lơ lửng ở trên đó: thời điểm của cuộc đối đầu Jésuite-Janséniste.

Mauriac rất thân cận với de Gaulle. Có thể nói rằng de Gaulle có ở hai bên hai nhà văn M: Malraux và Mauriac. Khi nơi mà Mauriac đang ở vào lúc đó được giải phóng, ngay lập tức có xe của de Gaulle đến đón, đưa Mauriac và mấy người con trai đến gặp.

Một người con trai của François Mauriac là Claude Mauriac, sẽ mau chóng trở thành nhân vật tin cẩn ở bên cạnh tướng de Gaulle.

Claude Mauriac:

(như có thế thấy ngay: quyển sách từng nằm ở thư viện đã nói, trước khi thư viện đó bán solde)

Nhiều người biết ngay tại sao có cái nhan đề sách như vậy - nó bắt nguồn từ Paul Valéry; bằng cách viết một cuốn tiểu thuyết tên là La Marquise sortit à cinq heures, Claude Mauriac cho thấy là mình nhận lời thách thức của Valéry. Cuốn sách viết về carrefour Buci. Rue Buci: tôi từng nhắc đến nó, ở đâu nhỉ?

Quay trở lại với F. Mauriac (từng có)

Tôi nghĩ (chắc đúng) Sa mạc tình yêu là lần duy nhất sách của một nhân vật được Nobel Văn chương in ở Việt Nam mà không hề ghi điều đó (giải Nobel) vào sách. Mauriac nhận Nobel Văn chương 5 năm trước Albert Camus. Cả Mauriac lẫn Camus đều ở về phía sáng trong hoàn cảnh tồi tệ của nước Pháp. Chính vì thế mới có chuyện Charles de Gaulle trọng đãi Mauriac đến thế - chiều ngược lại còn có cường độ lớn hơn: hoàn toàn có thể nói rằng Mauriac mê mẩn de Gaulle.

Mauriac là một trong 4 M nổi tiếng của nhà xuất bản Bernard Grasset; chính Grasset lại là người không thuộc về phía sáng vừa nói: những ai biết câu chuyện Céline còn nhớ, khi Pháp được giải phóng, Grasset là một trong những nhân vật bị cáo buộc hợp tác với Đức. Sự xét xử không dẫn đến buộc tội, nhưng ngay sau đó Grasset bị ám sát. 4 M ấy là Mauriac, Morand, Montherlant và Maurois (không có Malraux).

Sa mạc tình yêu (Le Désert de l'amour) của Mauriac in lần đầu (tại nhà xuất bản Grasset, tất nhiên) vào năm 1925. Tức là vừa tròn 100 năm - điều này (sự tròn trăm) tận lúc này, khi đang viết đây, tôi mới nhận ra. Đã không hề có bất kỳ chủ ý nào.

Ở Mauriac có đặc biệt nhiều một thứ: passion. Trong hồi ký, Raymond Aron miêu tả Mauriac, nhân vật mà Aron từng sát cánh không ít, hơn một lần, có những khi với ironie (nhưng douce). Mauriac còn từng sát cánh với nhiều nhân vật khác. Khi đã già, Mauriac giống một vị thần và lúc Mauriac chết, đó gần như là quốc tang.