Dec 4, 2017

Marcel Proust viết thư

Sau khi đã mở ra được cả một mục mới, thì chỉ còn mỗi một việc để làm: tiếp tục :p

Đây là ba tập thư của Proust:


tập 1: in năm 1930, tập 2: 1931, tập 3: 1932; tập đầu tiên gồm thư gửi Robert de Montesquiou: ai rành tiểu sử Proust sẽ biết nhân vật này (nhà thơ, đồng tính, hơn Proust nhiều tuổi) có vai trò như thế nào trong cuộc đời Proust, và cung cấp không ít bóng dáng cho nam tước de Charlus trong À la recherche du temps perdu; tập thứ hai là thư gửi nữ bá tước de Noailles (trong sách có lời tựa của de Noailles luôn)

tôi có ấn bản đầu, và bản của tôi là ấn bản đặc biệt, một trong số các loại "bản đặc biệt" của hệ thống tương đối phức tạp:


Tổng cộng bộ sách gồm sáu tập. Đây là công trình của Robert Proust, người em trai của Marcel Proust. Robert Proust là một bác sĩ. Ông bố của Marcel Proust cũng là một bác sĩ (dường như Albert Camus đã được gợi cảm hứng rất nhiều để viết La Peste từ chính các nghiên cứu của ông bố Proust, một chuyên gia về vệ sinh dịch tễ). Tập năm in ngay trước khi Robert Proust qua đời (1935), tập sáu in vào thời điểm Robert Proust đã chết (người con gái của Robert Proust chịu trách nhiệm làm việc này).

Khoảng chục năm sau đó, công việc liên quan đến những bức thư của Proust bắt đầu được một người Mỹ quan tâm, đó là Philip Kolb. Năm 1949, Kolb đăng một nghiên cứu về thư từ của Proust, đề xuất một sự sắp xếp niên đại chính xác hơn, so với những gì Robert Proust (và cả một số người khác) từng làm, song song với đó là tìm thêm các bức thư khác. Kolb khiến cho những bức thư của Proust trở thành cả một vấn đề. Năm 1976, tập thứ nhất bộ "Correspondance" của Proust bắt đầu được in. Tổng cộng, nó sẽ gồm 21 tập; đây là một trong những kho tàng thư (cá nhân) nhà văn lớn nhất.

Tập một Correspondance:


những gì Kolb từng làm ở thời điểm 1976:


trong lời tựa, có đoạn Kolb kể hậu duệ duy nhất của gia đình Proust liên hệ để bàn chuyện sưu tầm, nghiên cứu và xuất bản thư của Proust:


Có một điều hết sức chắc chắn: trong câu chuyện Marcel Proust, những người nước ngoài (tức là, không phải người Pháp) vô cùng quan trọng. Philip Kolb là một người Mỹ. Có thêm hai người Anh: thứ nhất chính là Moncrieff, người dịch À la recherche du temps perdu sang tiếng Anh (xem thêm ở kia), người thứ hai là George Painter, tác giả một bộ sách tiểu sử về Proust, in cuối thập niên 50 đầu thập niên 60. Khi cuốn sách vừa xuất bản, Roland Barthes đã bình luận ngay lập tức. Rất tương tự, trong trường hợp Paul Valéry: bộ Cahiers (tức là 261 quyển sổ ghi chép của Valéry) được san định nhờ tay một phụ nữ người Úc, Judith Robinson. Judith Robinson sẽ trở thành Robinson-Valéry, vì lấy con trai của Paul Valéry. Ta sẽ sớm đến với bộ Cahiers của Valéry.

Và cũng có một điều hết sức chắc chắn nữa: Balzac không chỉ là La Comédie humaine (tức là Vở kịch con người), Proust không chỉ là À la recherche du temps perdu (tức là Tìm thời gian mất). Ngoài hai bộ tiểu thuyết ấy ra, mỗi người còn mênh mông những thứ khác, trong số đó có những bức thư.

Ở kia vừa nhắc đến Curtius bình luận văn chương Marcel Proust: ta biết rằng Curtius viết về Proust vào năm 1922. Đầu năm 1922, Proust viết thư cho Curtius để cảm ơn. Bức thư thứ hai gửi kèm Sodome et Gomorrhe II tặng cho Curtius, viết vào tháng Chín, tức là chỉ khoảng hai tháng trước khi Proust chết. Hai bức thư này nằm trong tập thứ ba bộ thư từ do Robert Proust thực hiện (xem trong bức ảnh đầu tiên). Proust đọc Curtius bằng tiếng Đức, và trong thư nói mình rất muốn viết bằng tiếng Đức, nhưng so ra thì tiếng Đức của Proust quá tệ so với tiếng Pháp tuyệt vời của Curtius nên không dám làm thế. Bức thư thứ hai nói một điều rất đặc biệt: Proust bảo tuy Léon Daudet hay tuyên dương Proust trên tờ L'Action française (tức là cực hữu gần phát xít) nhưng thật ra Proust không hề là một người quốc gia chủ nghĩa, đặc biệt không ghét Đức (điều đó là vì Pháp và Đức vừa mới đánh nhau xong trước đó một thời gian rất ngắn).



nhân tiện: đã tiếp tục tiểu luận Phong cách của Marcel Proust của Leo Spitzer




Leo Spitzer: Phong cách của Marcel Proust
Trong bóng hoa nữ
vài tập hợp
Benjamin về Proust
Beckett về Proust
Hầu tước thần thánh và nữ hầu tước thần thánh
Đi từ hiện thực đến văn chương
Đi tìm thời gian đã mất không phải là đi tìm thời gian đã mất
Quên tình yêu
Paul Valéry hạ sát Marcel Proust


2 comments:

  1. Hình như tất cả thư từ của Proust bằng tiếng Pháp ở thời điểm này đã được cho đọc miễn phí rồi phải không bác?

    ReplyDelete
  2. Kolb thu thập và in được (trong bộ 21 tập) 5300 thư, nhưng ước tính trong đời Proust phải viết cỡ 20.000 thư

    dự án số hóa cho đọc miễn phí mới được nói đến cách đây vài tháng thôi:

    https://culturebox.francetvinfo.fr/livres/biographie-memoire/toute-la-correspondance-de-marcel-proust-va-etre-accessible-en-ligne-264321

    ReplyDelete