John Le Carré không dừng lại

Chỉ có thể là John Le Carré mới làm được điều ấy ở cái tuổi ấy: không dừng lại. Sau A Most Wanted Man đã được dịch sang tiếng Việt, đã có thêm Our Kind of Traitor. Và bây giờ là A Delicate Truth:

John Le Carré vẫn chưa chịu buông tha ngành gián điệp, hoặc là ngành gián điệp vẫn chưa chịu buông tha nhân viên cũ của mình, một người tuy chỉ làm cho MI6 không nhiều thời gian nhưng cũng kịp tận mắt chứng kiến Bức tường Berlin được dựng lên.

Thời điểm của A Delicate Truth là năm 2008. Ta đến với Gibraltar, trong phòng khách sạn của một người đàn ông cố tự thuyết phục rằng mình tên là Paul Anderson. Nhưng thật ra đó là Kit Probyn, một nhà ngoại giao được giới chính trị gia cao cấp cử đi thực hiện một sứ mệnh, nhưng thật ra mọi chuyện khác hẳn. Cốt truyện này đưa ta quay trở lại với cuốn tiểu thuyết làm nên danh tiếng cho John Le Carré ngày nào (cách đây đúng 50 năm): The Spy Who Came in from the Cold.

Một người được sử dụng làm một công việc để che giấu một công việc khác, nghiêm trọng hơn nhiều, rồi người ấy dần dần hiểu ra sự thể. Từ đó nảy sinh ra một yếu tố rất đáng ngại: sự thật. John Le Carré quay trở lại với nguồn cảm hứng từ một ông thầy của cái nhìn và giọng văn "sarcastic", Oscar Wilde, với lời đề từ: "If one tells the truth, one is sure, sooner or later, to be found out".

Ở tuổi ấy, John Le Carré vẫn tiếp tục, trong khi Philip Roth đã dừng. Philip Roth là người từng xưng tụng A Perfect Spy của Le Carré là cuốn tiểu thuyết Anh hay nhất kể từ chiến tranh (xem thêm ở đây).

Mối quan tâm dai dẳng của Le Carré đến thế giới gián điệp làm tôi nhớ đến một nhận xét của Borges cách đây gần một thế kỷ khi viết về một nhà văn rất tương đồng với Oscar Wilde là Chesterton, nhân dịp điểm một cuốn sách của Chesterton (The Scandal of Father Brown): "Người Anh sống trong sự quẫy đảo dữ dội của hai niềm say mê không thể tương thích với nhau: một ham muốn kỳ quặc với sự phiêu lưu và một ham muốn kỳ quặc với luật pháp". Người Anh ưa phiêu lưu nhưng lại coi luật là bất khả xâm phạm. Vấn đề là phiêu lưu như thế nào và luật là luật gì :p