May 7, 2022

pica

(nhưng không thêm "chu")


"La vergogne et la faim n'ont jamais fait bon ménage."

(Mateo Alemán, Guzman d'Alfarache, Partie I, Livre II, Chapitre II, "Il conte comme il laissa son hôtelier et arriva gueux à Madrid")


Không phải picachu (pikachu), mà là pícaro, hoặc picaño (có thể hiểu là tiền thân của pícaro, nhưng trong cuộc xổ số của các từ, đã không mấy may mắn: không trúng được số độc đắc) - từ đó mà picaresca, picaresque: tức là một loại truyện xoay quanh pícaro. Tiểu thuyết picaresque có tầm quan trọng như thế nào (trong tiến hóa của tiểu thuyết) thì rất dễ thấy - dường như, ở một moment nào đó, giữa truyện ngắn (theo kiểu Boccaccio) và tiểu thuyết, xảy ra một sự dùng dằng nhất định; thế rồi pícaro xuất hiện, và thế là mọi sự được an bài.

Một tập (volume) của tủ La Pléiade niên đại cuối thập niên 60 của thế kỷ 20:


Quyển sách (Romans picaresques espagnols) gồm 3 truyện, Lazare de Tormes, Guzman d'Alfarache


Don Pablos de Ségovie, của Francisco de Quevedo





Dễ dàng thấy được ngay, Quevedo là cả một sự vượt trội. Nhưng Lazare là thời điểm sinh ra: giấy khai sinh của picaresque. Còn Guzman, từng có lúc chính nó đối với Cervantes là một đối thủ cạnh tranh - cần phải vượt qua.

Đó cũng là một ví dụ không hề nhỏ về picaresque, khi một thể loại được một thiên tài văn chương nắn lại - công cuộc re-shape xảy ra như thế (và như thế).

Tiểu thuyết picaresque so với tác phẩm của Homère thì cũng như Thủy hử so với Tam quốc; chỉ ở Thủy hử thì mới có dạng nhân vật như Xích Phát Quỷ Lưu Đường. Nhưng Xích Phát Quỷ Lưu Đường rất quan trọng: xích phát có khi còn quan trọng hơn xích thằng. (xích một phát)



1 comment: