Trong lúc đọc Huysmans (3)

Huysmans chính là người tạo ra cụm từ "humour noir" tức là black humour - từ đây có thể thấy đường nối Huysmans vào với một nhân vật trọng yếu: André Breton.

Có những lúc như vậy (tức là có thể xác định được rõ từ hay cụm từ nào đó - chúng sẽ có vận mệnh hậu thế rất lớn - từ đâu chui ra; một ví dụ: Doppelgänger là từ Jean-Paul (Richter), nhân vật mà Thomas De Quincey vô cùng hâm mộ; như đã nói ởkia, tạo ra từ mới là một việc rất nặng; các thứ tiếng thiên về ý thức hiểu rất rõ điều đó - trong tiếng Anh là động từ to coin, trong tiếng Pháp, forger - từ gò trong tiếng Việt hoàn toàn có thể dùng được).

Kỳ trước có một thông báo rất quan trọng, liên quan đến Huysmans, nhớ xem nhé.

Huysmans là một trong những baudélairien lớn - phí quá, nếu kịp, để mà post chương thứ nhất của Ngược lên đây thì đã có thể thấy Baudelaire xuất hiện như thế nào trong cuốn tiểu thuyết ấy: tất nhiên là Baudelaire của "spleen", của "Any where out of the world". Nhưng không chỉ có vậy, Huysmans còn rất baudélairien ở khía cạnh cũng viết thơ bằng văn xuôi, các "poème en prose", như trong Croquis parisiens và nhiều chỗ khác. Còn nước Đức thì hết sức quan trọng cho cuộc đời Huysmans: một chuyến đi sang đó đã khiến Huysmans khám phá những bức tranh có ý nghĩa lớn cho sự nhìn nhận hội họa (vì Huysmans, cũng giống Goncourt hay chính Baudelaire, là nhà phê bình lớn của hội họa) - về sau này, đã già (trông vậy thôi, nhưng đó lại là một công chức của Bộ Nội vụ - rất khó mà không nghĩ đến Bernhard ở đoạn than phiền về tính cách công chức của nhà văn Đức, trong đó tuy Kafka là một công chức chính hiệu nhưng lại ít tính cách công chức hơn cả), đã đi sâu vào tôn giáo (vào sự cải đạo), Huysmans còn sang Đức lần nữa, cùng abbé Mugnier.

Như một số (không nhiều) nhà văn, Huysmans là ca rất khó của lịch sử văn chương - những người về sau gần như không còn được biết đến (ngày nay, nhìn chung người ta chỉ còn đọc Ngược tức À rebours một cách phổ biến) nhưng lại chính là đối tượng ngưỡng mộ vô bờ bến cho các (rất ít, chỉ một nhóm - happy few) nhà văn hậu thế - mỗi thế hệ thế nào cũng sẽ có một số người tìm ra được Huysmans (hay một số nhân vật khác tương tự; tôi muốn nói là tương tự trong sự tồn tại hậu thế) và hiểu ngay mình đã may mắn nhường nào.

Bởi vì cái đó thì rất hiếm: sự không nhầm lẫn thì rất hiếm; cũng hiếm không kém, là sự phức tạp - thậm chí có thể nói là không sao nắm bắt được.




(còn nữa)

[đã tiếp tục "Trong lúc đọc Ezra Pound (2)"]




Trong lúc đọc Huysmans (2) À rebours
Trong lúc đọc Huysmans (1)

Trong lúc đọc Ezra Pound (2) motz el son
Trong lúc đọc Ezra Pound (1) Kulchur

Trong lúc đọc Kierkegaard (7) tự do
Trong lúc đọc Kierkegaard (6) Đầu và cuối
Trong lúc đọc Kierkegaard (5) Ultimatum
Trong lúc đọc Kierkegaard (4)
Trong lúc đọc Kierkegaard (3) về Andersen
Trong lúc đọc Kierkegaard (2) Diapsalmata
Trong lúc đọc Kierkegaard (1)

Trong lúc đọc Valéry (4)
Trong lúc đọc Valéry (3)
Trong lúc đọc Valéry (2) Teste
Trong lúc đọc Valéry (1)

Trong lúc đọc Goncourt (1)

Trong lúc đọc Sainte-Beuve (2)
Trong lúc đọc Saint-Beuve (1)

Trong lúc đọc Hermann Broch (2)
Trong lúc đọc Hermann Broch (1)

Trong lúc đọc Lévy-Bruhl (1)

Trong lúc đọc Lukács (5) Lukács và Bakhtin
Trong lúc đọc Lukács (4) Balzac (Lukács đọc Hết ảo tưởng)
Trong lúc đọc Lukács (3) văn chương Đức
Trong lúc đọc Lukács (2)
Trong lúc đọc Lukács (1)