mặt thì khôn tâm hồn thì chó dại

Ba quyển tiểu thuyết đáng chú ý nhất năm vừa rồi ở Pháp, đều xuất chúng đặc biệt, là Le Sermon sur la chute de Rome của Jérôme Ferrari, Lame de fond của Linda Lê và Peste et Choléra (Hạch và Tả)
của Patrick Deville.

Trong đó, Peste et Choléra là một cuốn sách tiểu sử về Alexandre Yersin, quay trở về giai đoạn Pasteur đối nghịch với Koch, Viện Pasteur đối nghịch với Viện Koch, Đức và Nhật đối nghịch với Pháp, cái thời khoa học là một trận chiến chính trị, và người ta hay sử dụng cái mệnh đề "một tiền đồn của sự tiến bộ". Thành quả lớn của thời này là sau đó, chó dại không còn là điều gì đáng sợ nữa.

Yersin đặc biệt là vì có tư cách nhân vật nổi bật của những cuộc chiến ấy, người đã hạ đo ván các nhà khoa học Nhật bên Hồng Kông trong cuộc đua tìm vi trùng dịch hạch, người xứng đáng được nhận giải Nobel ngay lập tức nhưng đã không bao giờ được nhận, có tư cách như vậy nhưng lại tách rời hoàn toàn khỏi thời ấy. Bởi con người cá nhân vẫn là một thứ mà không một định chế hay lịch sử nào chiêu hồi được, nếu con người cá nhân thực sự là một con người cá nhân toàn vẹn tuyệt đỉnh, không phải mấy thứ lờ nhợ bầy hầy. Thiên đường của Yersin là Nha Trang, nơi Yersin được người dân địa phương gọi là "bác sĩ Năm", sống ở khu Xóm Cồn.

Câu chuyện Yersin ở châu Á, ở Đông Dương và ở Nha Trang này chỉ có thể so sánh với cuốn tiểu thuyết xuất chúng cách đây chưa lâu của nhà văn trẻ người Đức Daniel Kehlmann, Die Vermessung der Welt (Đo thế giới), về Humboldt và Gauss.

(title không liên quan đến nội dung :p)