Oct 21, 2018

[lsbcvn] Bùi Cẩm Chương



Tôi sẽ thú nhận ngay, tôi không biết gì về Bùi Cẩm Chương, "directeur" của tờ L'Ami de la jeunesse studieuse trong ảnh (đây là một tờ ra ba số mỗi tháng; tôi đã tìm được vài chỗ có người nhắc chuyện hồi trẻ, hoặc cũng có thể hồi nhỏ, họ từng là độc giả tờ báo của Bùi Cẩm Chương, và gọi nó là tờ Hiếu học; rất có khả năng tờ "Hiếu học" được nhắc đến chính là tờ L'Ami de la jeunesse studieuse này, chứ không phải Bùi Cẩm Chương còn ra một tờ báo tên là Hiếu học). Tôi cũng rất hy vọng sẽ tìm được thông tin về cuộc đời Bùi Cẩm Chương.

Tức là, bình thường, ta hay đi từ thông tin cuộc đời của ai đó rồi đi đến tờ báo mà người ấy là yếu nhân. Nhưng cũng có lúc ngược lại: từ một tờ báo (một phần của nó) mà thử hình dung cuộc đời của một ai đó. Xét cho cùng, tại sao lại không? Và cũng khó nói cách nào (hướng nào) dễ gây nhầm lẫn hơn, tạo nhiều lừa mị hơn.

Dưới đây là nội dung cơ bản của một số L'Ami de la jeunesse studieuse, lấy từ số 39, tháng Hai năm 1933:



Có một "pensionnat" AJS; quảng cáo trông như "Vi tính" nhưng chắc hẳn là "Vì tình".

"Premier degré": tờ tạp chí của Bùi Cẩm Chương được hình dung và tổ chức như nhiều "lớp học" cùng một lúc, theo các trình độ khác nhau:


Đây là "lớp" ("cấp") thứ hai:


Và "thứ ba":



Trên đây ta thấy tên "Phạm Xuân Độ", lúc này đang ở Nam Định: một giai đoạn, trí thức Việt Nam tập trung rất nhiều ở Nam Định (chẳng hạn Triều Đẩu Nguyễn Văn Phùng, tuy rằng Triều Đẩu không phải người Nam Định: cũng chính ở Nam Định nên Triều Đẩu sẽ quen biết Nguyễn Công Hoan và nhất là Đào Đăng Vỹ). Phạm Xuân Độ thuộc vào số những cộng tác viên quen thuộc của tờ Ami de la jeunesse studieuse, ở dưới ta sẽ còn thấy thêm một số nhân vật khác.

Kiểu dạy tiếng Pháp theo lối cho một "texte" rồi sau đó giải thích, ta sẽ thấy hết sức phổ biến ở Việt Nam, có vô số sách trình bày như vậy, cho mãi tới ít nhất thập niên 50.

Một bài thơ trong mục "Coin poétique" tức là "Góc thơ":


Dạy học "qua thư":


Một cộng tác viên nữa, Đoàn Nồng; ở đây Đoàn Nồng đang đăng dài kỳ "texte" đối chiếu Nguyễn Du và Lamartine:




Ta xem cụ thể hơn các cộng tác viên của Ami de la jeunesse studieuse; ngay dưới đây là Đặng Phúc Thông:


Rồi Nguyễn Tiến Lãng; sẽ đáng kinh ngạc nếu Nguyễn Tiến Lãng không xuất hiện trên một tờ tạp chí có tính chất như thế này, ở giai đoạn này:



Một ấn phẩm của Ami de la jeunesse studieuse; xem danh sách những người cộng tác với Le Français số 1 sẽ thấy rõ hơn các nhân vật:


Lời phi lộ của ấn phẩm ấy:











(xong phần hình ảnh, phần lời phụ họa sẽ thêm sau; đã tiếp tục và kết thúc bài "Bùi Giáng trên gdpt", đồng thời tiếp tục bài "Câu chuyện của sưu tầm" - Walter Benjamin)




Đỗ Đình Thạch           Lưu Quang Vũ           Lê Văn Thiện           Trần Vàng Sao           Phan Phong Linh           Triều Đẩu           Nguyễn Văn Vĩnh           Đặng Thai Mai           Đỗ Long Vân           Văn Cao           Hoàng Ngọc Hiến           Viên Linh           Trịnh Hữu Ngọc           Thành Thế Vỹ           Thái Phỉ           Lê Doãn Vỹ           Lê Trí Viễn           Nguyễn Đình Thi           Nguyễn Thế Anh           Tản Đà           Trương Vĩnh Ký           Phan Ngọc           Nguyễn Hữu Trí           Hoàng Đạo Thúy           Nguyễn Thạch Kiên      Hoàng Đạo           Trương Chính           Tạ Tỵ           Nguyễn Khải           Hồ Văn Mịch           Trần Thanh Mại           Lê Thành Khôi           Tạ Chí Đại Trường           Trần Huyền Trân           Phan Văn Hùm           Trọng Lang           Lệ Thần Trần Trọng Kim           Nguyễn Vỹ           Vũ Ngọc Phan           Lương Thúc Kỳ           Tchya           Đào Trinh Nhất           Nguyễn Du           Nghiêm Xuân Hồng           Thạch Lam           Hoàng Ngọc Phách           Nguyễn Bính           Thiếu Mai           Trần Lê Văn           Thế Lữ           Hoàng Xuân Hãn           Nguyễn Tuân           Ngô Thúc Địch           Huy Cận           Trương Tửu           Nam Cao           Mai Thảo           Hoàng Cầm           Phạm Xuân Ẩn           Phạm Quỳnh           Dương Tường           Bửu Kế           Nguyễn Mạnh Côn           Hoài Thanh           Nguyễn Mạnh Tường           Quang Dũng           Hoàng Anh Tuấn           Ngô Đình Nhu           Phạm Duy           Phạm Duy Khiêm           Vũ Trọng Phụng           Thanh Lãng           Lê Văn Trương           Hồ Hữu Tường           Phạm Cao Củng           Nguyễn Bắc Sơn           Chế Lan Viên           Bình Nguyên Lộc           Trần Văn Toàn           Vương Hồng Sển           Nguyễn Khánh Long           Vũ Đình Long           Kiều Thanh Quế           Thụy An           Tô Hoài           Ngọc Giao           Hữu Loan           Phan Khôi           Nguyễn Công Trứ

1 comment: