Nhị Linh: Một cách buồn phiền

Aug 7, 2018

Tại một trong vài lần tôi gặp Dương Nghiễm Mậu, ông Dương Nghiễm Mậu đặc biệt nói với tôi về hai người, rất tài năng, nhưng viết rất ít, về sau không còn thực sự được biến đến nữa. Người thứ nhất là Lý Hoàng Phong, người thứ hai là Lê Văn Thiện. Lý Hoàng Phong của tờ Văn nghệ, tác giả của Sau cơn mưa, anh trai của nhà thơ Quách Thoại. Lê Văn Thiện thì quả thật rất ít được biết đến.

(tất nhiên, tôi cũng hỏi được ông Dương Nghiễm Mậu về một số điều, một số nhân vật mà tôi quan tâm, nhất là về Phan Du)

Một cách buồn phiền, tập truyện ngắn của Lê Văn Thiện, in trong hệ thống ấn phẩm của tạp chí Văn. Tạp chí Văn, ngoài loạt 210 số đánh số, ngoài Văn (phê bình) và Tân Văn (phê bình) còn có ba "nhãn" không hẳn là tạp chí mà in tác phẩm: Văn, Tân Văn và Văn Uyển. Dường như mô hình này không xa với Phổ thông bán nguyệt san ngày trước.

Một cách buồn phiền in khi Lê Văn Thiện còn rất trẻ, không lâu sau "cơn binh biến đầu Xuân Mậu Thân".

Tôi hình dung các nhà văn Sài Gòn hồi ấy khi nhận được bản thảo của Lê Văn Thiện gửi tới. Họ sẽ cảm thấy gì? Tôi nghĩ ai cũng sẽ nhìn ngay thấy một nỗi hãi hùng của sự sát kề bần cùng. Lê Văn Thiện ở bên trong nỗi bần cùng, ít nhất là gần sát nó, ít nhất là biết rất rõ về nó. Đây là dạng hiểu biết rất hiếm - trong cuộc đời thì đầy rẫy nhưng rất hiếm trong văn chương. Văn chương, tất nhiên, hay miêu tả bần cùng, rất nhiều văn chương miêu tả bần cùng, nhưng đó thường xuyên là tô vẽ cho bần cùng, mà ví dụ rất lớn là Nguyễn Công Hoan.

Đi từ trong bần cùng ra rất khó, ít nhất chắc hẳn cũng khó như đi vào trong bần cùng. Có những người sinh ra đã được tặng cho số phận tiếp xúc không ngừng với bần cùng. Nỗi hãi hùng mà người ta cảm thấy khi đọc Lê Văn Thiện là nỗi hãi hùng của sự rất khó chấp nhận rằng bần cùng, nếu có kinh nghiệm đầy đủ về nó, cũng có thể hiện ra như một thực thể đầy đủ các thuộc tính như mọi thực thể khác.

Ảnh Lê Văn Thiện cuối thập niên 60 của thế kỷ 20:

Tiểu sử Lê Văn Thiện trên ấn bản của Văn năm ấy:

2 comments:

Đệ AnhAug 7, 2018, 10:49:00 PM
Cả bìa sách và tên sách đều đẹp quá anh ơi
AnonymousFeb 22, 2019, 12:16:00 AM
Một cách buồn phiền nhận ra rằng ngày nay, ở xứ ta nhà văn có lớn, có tài năng cỡ nào, văn chương miêu tả có đẹp có quyến rũ đến đâu mà mô tả, viết về sự bần cùng, về sự khốn khổ, cùng quẫn, vực thẳm v.v... của con người thì nhà văn ấy cũng sẽ không sống nổi, cả anh ta lẫn tác phẩm