đầu đường

tiếp tục Törless và Correspondi

Làm thế nào

Törless

Nếu tôi không nhớ nhầm, Robert Musil là một trong những người mua cuốn sách đầu tiên của Franz Kafka (tức là đó).

Sách của Kafka bán ế ở mức độ truyền thuyết. Nhưng sẽ có lúc Kafka biết, Rilke thuộc vào số những người tìm đọc tất tật những gì mà Kafka viết có thể tìm được.

Còn cuộc gặp Robert Musil-Joseph Roth thì ở đâu nhỉ?

Correspondi

nói n và nói l

Kim Thánh Thán bán bánh rán

(tiếp tục "đi một", "quãng c.", "Roth Unfold" và "Tréc-na-mư")

muốn có một sự hãi hùng? có ngay: không ngờ đến một ngày đường tàu (Trần Phú, etc.) lại trở thành danh lam thắng cảnh, thậm chí rất touristic; tang điền biến thương hải

quãng cuối

tạ ơn thừa tướng đã

Làm món trứng đúc thịt: đập từng quả trứng vào một cái bát đã có sẵn thịt (xay). Từng quả, từng quả một. Mọi chuyện đều yên ổn, xét cho cùng đập trứng không phải là việc quá khó. Mọi chuyện đều yên ổn cho đến quả trứng cuối cùng, quả trứng thứ bảy (7). Khi quả trứng đó đã vỡ vỏ và rơi hết những gì đựng bên trong vào cái bát (đã khá đầy, gần như chỉ còn đợi để được khuấy lên) thì một cái mùi bốc lên, không thể nhầm được: mùi trứng ung.

(tiếp tục Philip Roth: ở đây là quãng cuối thì ở đó lại đang là đoạn đầu)

Đi một nhẽ

"đó là một người thiếu may mắn, không làm sao mà bất hạnh nổi"

(pseudo-Leopardi)

Đây là nhân vật không chỉ khiến người ta muốn "đi đi", tức là đi bình phương, mà còn phải lập phương, thậm chí là ở mức mũ nờ.

Đi: khi Nguyễn Công Nam bảo tôi, bài "Walking" ở trong Những chuyến dạo chơi của Thoreau (Excursions, chứ không phải "incursions") dịch thành "Đi bộ" nhé, thì tôi đã thấy đúng ngay: không "hành" gì (rất dễ nghĩ đến "bạo hành"; chưa kể, đã hành thế nào cũng sẽ tỏi). (here)

tiếp tục GB và PR

G. B.

Bùng nổ của bass

Tôi có cảm giác (chắc là tôi không nhầm) là đang diễn ra - ở một mức độ không hề nhỏ, thậm chí có thể nói là vô cùng mãnh liệt - một bùng nổ bass.

(tiếp tục PR và JC)

Our Chance

("May": một từ tiếng Việt, chứ không phải tháng Năm, hay tên phụ nữ)

Vòng lại

Chính trong lúc Roth (thậm chí rất Roth), nhưng là những Roth khác, thì việc quay lại - vòng lại - Philip Roth trở nên rất cám dỗ.

Đó là - nhìn chung - thời điểm Philip Roth cuối cùng của tôi. Giờ đây tôi mới nhận ra (ít nhất là) hai điều; thứ nhất, chính đấy là lúc Philip Roth ngừng viết (lúc đó, tôi không hoàn toàn ý thức được điều này): Philip Roth đã quyết định thôi không viết nữa, tổng cộng quãng thời gian ngừng, thôi, bỏ ấy kéo dài sáu, bảy năm. Philip Roth không phải là một trong những nhà văn chết mà vẫn đang viết (với cây bút ở trên tay, etc.: một hình ảnh tất nhiên hết sức tầm thường).

Bỏ đi khỏi: biểu tượng của cái đó là Rimbaud; dĩ nhiên không thể so sánh Roth đã rất già với một Rimbaud trẻ măng được, nhưng dẫu thế nào thì làm vậy cũng là một việc rất khó. Nhìn chung, viết là một việc khó nhưng thôi viết có lẽ còn khó hơn nhiều. Một khi mà đã bắt đầu, và kể cả khi việc đó chẳng mang lại sung sướng nào: thậm chí, chính vì vậy. Vô cùng hiếm người làm như thế.

Và thứ hai,

Thu nữa

"Nghĩa vụ của con người là tự tạo ra một cám dỗ rồi kháng cự lại nó."

(E. K.)

đã "R. khác" rồi giờ lại "Th. nữa"

(tiếp tục "Chec")

Tréc-na-mư

thừa tướng cầm quân trăm vạn

Đóng góp lớn hơn cả của huyền thoại Nga cho chúng ta, ngoài Baba-yaga, nhà chân gà, etc., hẳn là Tréc-na-mư.

Roth khác

ở lần đầu tiên, ai cũng sẽ (và đã) tưởng là Philip Roth, còn bây giờ, phần lớn sẽ nghĩ đến Joseph Roth; nhưng

(tiếp tục "bom" và "tou")

(nhân tiện, cuốn sách có "fins" nhắc tới Philip Roth như một ví dụ gây rối trí về sự dừng - sự ngừng - viết; Roth ấy đã trở nên hấp dẫn chính vì những gì không làm)

Tout Poe

"In getting my books, I have always been solicitous of an ample margin"

(Edgar Poe)

O bom soldado

tiếng Bồ đấy

Một kiệt tác văn chương thì có mùi gì? - như vậy là, ít nhất ở một số điểm, tiếp tục chuyện ấy - nó có thể mang (hay nói đúng hơn, bốc lên, tỏa ra) mùi như thế nào? Mùi của trời mưa? của sương mù? của sự lãng quên? một mùi dịu, một mùi xộc lên dữ dội, hay cái gì đó loãng tới nỗi khứu giác của chúng ta gần như không thể nắm bắt được? Tôi nghĩ là gần như chắc chắn, thế nào cũng phải, ít nhất là, thoang thoảng, mùi lưu huỳnh.

Praga Magica

Một phần là để tiếp tục cái đó (vì cần phải tiếp tục cái đó).

Những ai bị Malá Strana ám sẽ tìm được ở Praga Magica, cuốn sách của Antonio Maria Ripellino, thành phố ấy, như nó có thể hiện ra trong trí tưởng tượng nhiều gập ghềnh của chúng ta.

(một mẩu)

Edith Wharton

trước hết

và, tiếp tục JCN, NK, cũng như L

Ellen Olenska trong The Age of Innocence xuất hiện: một entrée en scène tại chính nơi có scène: một nhà hát New York. Sự hiện ra ấy sánh ngang được với sự hiện ra của Isabel Archer ở khu vườn Gardencourt bên sông Thames, xen mở màn cho Vẽ một phụ nữ của Henry James. Thêm nữa, Ellen Olenska gặp tại đó cũng một "Archer": Newland Archer. Đúng ra là gặp lại, vì trước khi trở thành phu nhân một bá tước Ba Lan (giống cô gái Clémentine Laginska vợ một bá tước Ba Lan trong Nàng tình nhân hờ của Balzac: Dostoevsky để cho nhân vật của mình - hình như trong Karamazov - kêu lên, tại sao người Ba Lan nào cũng là bá tước?), Ellen từng là một thiếu nữ New York có một début huy hoàng.

mấy ai còn

post 2500

đây, post 1500

Viết là gì? Viết là vãi những chua cay. Kể cả khi (nhất là khi), kể cả. Đấy là sự ngược lại, quay đi, cũng có thể là tránh mất. Không ở đó.

(b. đến thế)

đã Joseph Conrad

sau khi đã thế kia, thì bây giờ lại thế này

Tập truyện ngắn đầu tiên của Joseph Conrad: Tales of Unrest, in lần đầu tại Mỹ năm 1898 (Scribner), gần như cùng lúc với in tại Anh (T. Fisher Unwin).

Lúm đồng tiền

tiếp tục HMND, JCD và N

Chuyện các bà vợ già, cũng như Arnold Bennett,

Joseph Conrad đã

tiếp tục GTNG, PTT và M

Kể từ đó, đã đi qua được không ít thứ - chẳng hạn; thậm chí, còn đã sờ được vào cả những cái rất nhỏ, như là, và như là.

Muốn biết điều đó - tức là "đã" - tốt hơn hết là xem (đọc) một cuốn sách, loại sách không làm gì khác ngoài nói về "đã":

Nhà không

tiếp tục HMNDT, MNNĐ và M

Như vậy là lại thêm một "tròn trăm": gần đây có nhiều tròn quá, chẳng hạn - đây là tôi lười, chứ còn có nhiều lắm.

Nhưng không phải tròn một trăm năm kể từ ngày chết, mà kể từ ngày sinh:

Một giải thưởng

Tôi từ chối

Giáo dục châu Âu, cuốn sách mà tôi dịch "vào" chung khảo Giải thưởng Sách Quốc gia, sắp được trao. Tôi muốn, ngay từ bây giờ, từ chối mọi giải thưởng mà nó có thể sẽ nhận, trong khuôn khổ đó. Những gì tôi sẽ nói dưới đây không hẳn là để giải thích lý do: tôi không thực sự có lý do nào.

Tôi biết về một số giải thưởng, không nhiều lắm, vì tôi không thực sự quan tâm: nếu bị hỏi Prix Goncourt năm ngoái được trao cho cuốn sách nào, tôi sẽ không trả lời được. Từ lâu, tôi không còn tìm hiểu về các giải thưởng mà mình còn chưa biết. Tôi từ chối việc để cho mình có liên quan tới những gì mà tôi không biết, hoặc chỉ biết một cách mù mờ.

Chuyện cuốn tiểu thuyết Giáo dục châu Âu có thể nhận giải thưởng không liên quan gì đến tôi; tôi cũng đã kiểm tra với bên xuất bản (vitanova.vn): cả ở đấy cũng không làm gì theo chủ đích đó. Như vậy, cuốn sách đã tự đi con đường của nó; cuốn sách đúng nghĩa nào cũng có con đường riêng. Nhưng tôi từ chối giải thưởng. Chắc những người trong ban giám khảo Giải thưởng Sách Quốc gia (mà tôi không hề biết, cho nên không thể thông báo trực tiếp) sẽ nhanh chóng biết được quyết định của tôi: các quyết định cũng tự biết cách đi con đường của chúng.

Tôi từng nhận một giải thưởng, cách đây đúng hai mươi năm. Ngày ấy, mẹ tôi đi nhận thay cho tôi; như vậy, tôi không cần làm gì, và việc nhận giải mang lại niềm vui cho ít nhất một người, là mẹ tôi. Giờ thì tôi không còn làm thế được nữa.

"Bằng khen" ghi nhận giải thưởng đó nằm ở nhà tôi một thời gian, rồi nó biến mất, một cách vừa huyền bí vừa tự nhiên.

Tôi cũng không có suits.

Cao Việt Dũng

NB. tôi biết một câu chuyện (rất hay) về nhận giải thưởng

Sách mới n+2

trước hết (có vẻ như là hiện đang rất là nhiều không khí của kỷ nịm)

ngay trước

(cũng tiếp tục "Hai mươi năm dịch thuật (phần tiếp theo)": có thể nói là bây giờ mới thực sự bắt đầu: nhưng bắt đầu, nhất là bắt đầu lại, lúc nào cũng là việc rất khó)

gặp Thu như gặp tai nạn

sau một mùa hè thì

tức là, ngay sau

Mũi

tiếp tục "Pane e Vino", "Nữ vũ công", "Lại bốn" và "mượt"

Sau khi đã Krems, chuyển sang Polene, những ai quen đọc Claudio Magris sẽ tự hỏi, từ trước khi bắt đầu đọc cuốn sách - một cuốn sách thấy ngay được là viết về biển - rằng

Pane e Vino

 

Cuốn tiểu thuyết Pane e Vino của Ignazio Silone - có thể gọi là một cuốn tiểu thuyết populiste - mở ra bằng

Lại bốn

nói như thế ("lại bốn", "4 nữa") là vì

Nữ vũ công

Patrick Modiano cũng không dừng lại

đây là từ xa xưa, có thể nói là, pour ainsi dire, ở khởi đầu

và, kia là đoạn gần đây, rất gần đây

(phải xa ra)

Boglonaj

(một từ (thật ra là hai) khác)

Chuyện xảy ra tại bến tàu điện ngầm Schottentor tại Wien. Một thanh niên kéo đàn violon để xin tiền; một người đàn ông trung niên bước xuống ga, thả vào túi đàn (mở sẵn, tất nhiên) nhiều tiền hơn thường lệ. Và đã có "Boglonaj", câu nói bật ra. Đó là đoạn mở đầu Sáu tháng trong đời Ciril của Drago Jančar.

đi, đi

không như nhân vật kia,

may mà

Một người nhiệt đới

"- C'est quoi, un tropical?

- C'est quelqu'un de trop ical."

Các sắc diện xấu

tiếp tục "neo" và cả câu chuyện chung hơn về Joseph Conrad

cũng tiếp tục: "io Io", "mượt" và "đi qua độ dày"

io Io

gần đây mới thấy nhắc đến

cái tên - "Inonesco" - nghe cứ như là "aiôn", "aei on", "eon"

mượt

Trong số các từ (như đã thấy) - hẳn nhằm đối trọng lại với những "dữ" với "ngang" (đầy hăm dọa) - có một lượng từ chỉ cần nghe đã thấy êm ái - thậm chí đê mê ("nghe mà tê tái cả nầm"). Một trong những từ như thế là mượt.

Tôi cho rằng (tất nhiên, ở đây, tôi chỉ đang đoán - làm sao mà biết được một cách rõ ràng?) điều này (sự tồn tại của một từ như thế) có liên quan, không nhiều thì ít, đến trào lưu yêu chó yêu mèo (tất nhiên, nếu đối tượng là cừu thì ta hiểu được dễ hơn, ít nhất thì cũng trực quan sinh động hơn): cảm giác vuốt lông chúng, tôi muốn nói vậy. Dẫu sao thì, cũng là cả một cái gì đó tương tự sự kỳ diệu, chuyện tại một nơi cách đây mới chưa lâu người ta ăn thịt chó (và cả thịt mèo) một cách phổ biến (riềng, lá mơ, etc.) bất thần tật tật (hoặc gần như thế) xoay sang nâng niu những thứ từng được dùng làm thức ăn - nhất là trong tiết tháng Bảy âm lịch.

Đi qua độ dày

tiếp tục "neo" và cũng tiếp tục - cùng câu chuyện nhưng rộng hơn - "1trăm"

còn thì cụ thể bài này tiếp tục về nhân vật ấy

"les tirets, sortes de parenthèses timides, à peine esquissées et horizontales qui jouent alternativement, ou tout ensemble parfois, un rôle de liaison ou de rupture faible"

(Michel Foucault)

neo

tiếp tục: câu chuyện của Pietro Citati, khi chính Pietro Citati lại là nhân vật trong cuốn sách; cũng như câu chuyện về Heinrich Heine đoạn cuối đời của Ernst Pawel - nhà thơ lưu đày bị bủa vây; và câu chuyện của Krasznahorkai Laszlo - sự trở về nào cũng không yên ổn

Khi muốn tiếp tục Joseph Conrad (dường như tôi đã bắt đầu nhìn thấy được một số điều), cái mà tôi muốn nhắc đến là một thứ, một chi tiết của tàu biển: cái neo.

Câu chuyện funeste

Pietro Citati: đây (và cả đó)

cũng luôn: kia

Dying Poet

đây đây đây: trưng luôn ra, cho đỡ phải tìm

(tiếp tục 115 và 100)

Nam tước nữa

tiếp tục "1trăm"

"nữa" là vì từng có; không những thế, lại còn

Và vậy thì - như thế này - cũng tức là làm việc đã nói: đúng là cũng hơi lâu kể từ lúc định làm, thì mới làm thật. Nhưng

(đã có không ít - hoặc, cũng có thể, mới một ít)

Georges Bernanos

đã xong 4 và tiếp tục (nói đúng hơn, bắt đầu) 5

cũng tiếp tục JC

Khái Hưng viết thời luận (5)

vừa ngoặt lại kia xong là đã có thể rẽ về đây

đã hoàn chỉnh:

kỳ 2

và

kỳ 3

cũng đang làm như vậy nốt với kỳ 4 (dự kiến sẽ gồm 9 bài)

bản thân kỳ này (kỳ 5) thì chắc sẽ hơn 10 bài

115

vừa xong bị hụt, thì giờ sẽ dôi - tức là so với đó

(tiếp tục "100 Joseph Conrad", "LL đọc Henry James" và "Cứ nghĩ")

Quay trở lại với đó: hôm nay tròn 115 năm (jour pour jour) kể từ ngày số báo ấy ra. Một ngày 6 tháng Tám năm 1909.

Điều này cũng đồng nghĩa với việc đi vào câu chuyện của bản thân tờ báo.

(một câu chuyện dài)

vì (hơi) cùng một câu chuyện, cho nên cũng sẽ tiếp tục cái đó

1trăm

tiếp tục "LL đọc HJ" (và, thế này thì hơi hụt)

Hôm nay là tròn 100 năm ngày mất của Joseph Conrad: JC qua đời ngày 3 tháng Tám năm 1924. Tôi đã định đúng vào ngày hôm nay sẽ có ít nhất một quyển Joseph Conrad được in, ở đây. Nhưng - cũng giống gần như mọi khi - lại không được như vậy.

Dẫu có thế, cũng đã có một truyện của JC hoàn chỉnh.

Linda Lê đọc Henry James

Cứ nghĩ

"chapitre misère, ce sont les petites qui nous donnent bien plus de peine que les grandes; c'est là la règle, paradoxale il est vrai"

(E. K.)

kiểm k.

tiếp tục

hơi giống

Đây là cái mà nhiều người đã biết (rất có thể, ai cũng biết):

viết bằng từ-điển

sự không post được hình ảnh ở blogger có vẻ trầm trọng và kéo dài quá

tiếp tục F-F-F

Khái Hưng viết thời luận (4)

nào, bắt đầu thôi

tiếp tục F3; blogger vẫn bị lỗi về post ảnh: sự kiện thật kịch liệt

Cellini. Vita

vita: có nhiều vita; đấy là còn chưa kể, và lại nữa

ù

tiếp tục tờ báo

thôi, ù suông

Từng có lúc (bây giờ hẳn vẫn vậy nhưng không còn rõ bằng), ở quán cà phê, nghe thấy hai người (một đàn ông một phụ nữ) nói chuyện với nhau là có thể nhận ra hai điều, thứ nhất họ mới gặp nhau lần đầu tiên và, thứ hai

Nay

đã có "Mai", giờ lại có "Nay"

điều đáng ngạc nhiên là hai từ đơn giản (và thông dụng) ấy đều nằm trong một chủ đề (nghe rất là) trầm trọng: lịch sử báo chí Việt Nam

cũng rất liên quan

và tiếp tục FFF

Finding Fielding Foundling

lê

lẽ ra cần phải làm cái kia: nhưng nếu thế thì sẽ phải làm rất nhiều việc, gõ, cắt dán, etc. nên tôi đang thấy hơi ngại (nhưng sẽ sớm thôi)

Katherine Mansfield, người từng nói nghệ sĩ cần phải cắt tai của mình ra rồi dán nó lên cửa, để bất kỳ ai cũng có thể đến nói vào đó, kể chuyện, thở than hay thậm chí gào thét, tôi chợt nghĩ, nếu đó là một phụ nữ Việt Nam, thì hẳn người ấy sẽ có họ Lê.

Khái Hưng viết thời luận (3)

tiếp tục K và JC

cũng hoàn chỉnh kỳ trước (chuẩn bị)

Trước khi đọc các bài, cần nhìn vào tổng thể những bài "lẩn thẩn" ấy. Trước tiên, hẳn một số người đã nhận ra, Khái Hưng bắt đầu mục riêng của mình (cùng một bút danh mới) để phản ứng lại một sự kiện: Hiệp định Sơ bộ, ký vào đầu tháng Ba: dự cảm về nguy hiểm đã trở nên rõ ràng.

ní hì lịt

 

cũmg hơi giống

JC

tiếp tục K

"Người Anh các anh, tất tật đều là lũ bất lương"

(Joseph Conrad, Lord Jim)

"Con người ta có thể vượt qua những giới hạn nào? Để biết được điều đó một cách rõ ràng, điều cần làm là uống kí ninh."

(Etdung Kaovi)

Dịch kịch

để tạo hứng thú, nhân vật ấy:

(cũng tức là; và tiếp tục .K, nói cho đúng thì mãi mới bắt đầu được)

.K

tiếp tục "J. C.", "A. B." và "R. L. S."

"Người tự sát là tù nhân thấy người ta dựng cột treo cổ trong sân nhà tù, tưởng nhầm rằng đấy là để cho mình, trong đêm lẻn ra khỏi xà lim của anh ta, xuống sân và tự treo cổ mình lên."

(Kafka)

Không chỉ James

sau khi "Chỉ James", đến "Không chỉ J"

Joseph Conrad

3 và 4

tiếp tục "pura", "111" và "James"; từng có một lần khác, 34

Pura ficçao

tiếp tục 111, only J và Mai

Fiction is our only real life.

(Etdung Kaovi, yes he's back)

khi đến:

Ariel hay Puck

(tiếp tục "Only James", "111" Nguyễn Văn Vĩnh và "Càng lên cao")

Cũng đã đến lúc cần Shakespeare rồi.

Only James

tiếp tục "Càng lên cao càng lạnh", "Cầm ô đi trên đường đông", "Stevenson viết essay", "111" và "Rất tròn"

Đã có tác phẩm lớn đầu tiên của Henry James. (+ một truyện khác - đầy đủ)

111

thêm một lần nữa: tận ba số 1

Một ngày 15 tháng Năm như hôm nay, nếu bị hỏi là ngày gì, ai cũng sẽ ngay lập tức trả lời được, rằng đấy là một ngày kỷ niệm: kỷ niệm sự thành lập của cái gì thì ai cũng biết.

Nhưng tôi muốn nói đến một 15 tháng Năm khác: hôm nay là tròn 111 năm ngày ra số một của một tờ báo (tạp chí) đã nói.

Stevenson viết essay

(tiếp tục "hai mươi", "đường đông" và "Mai")

Stevenson và hòn đảo của mình: vậy là có "giữa hai đảo", nếu nhớ đến Defoe

"The temper of a woman is generally formed from the turn of her features"

(Oliver Goldsmith, The Vicar of Wakefield)

Càng lên cao càng lạnh

(tiếp tục "Cầm ô đtđđ" và "Hai mươi năm dt" - có thể nói là giờ mới thực sự bắt đầu)

(cũng tiếp tục các post ngay gần đây - nhiều lắm đấy)

Đã hai năm:

Đã 49

Đã 49, và như vậy thì, đã sắp 50.

Dường như chẳng mấy ai nghĩ đến chuyện đó, nhưng đã đủ kỳ hạn cho một điều: sự minh bạch hóa tài liệu giai đoạn Sài Gòn.

Thư viện và cả Lưu trữ cần phải làm một số việc (mà chắc chắn không ai thực sự nghĩ tới).

Nhưng - cũng rất liên quan - còn có một việc khác: Thư viện Quốc gia Pháp (Bibliothèque Nationale de France) cần phải trả lại cho Việt Nam những gì mà họ đang có xuất phát từ công việc lưu chiểu (nạp bản, dépôt légal) - do Paul Boudet tổ chức - thời thuộc địa, cụ thể là sách và các tài liệu khác. Những gì mà nước Pháp có thông qua hoạt động của một số nhân vật như Napoléon Bonaparte, ta có thể hiểu được tại sao người Pháp cố giữ làm tài sản: những cái đó có thể trở thành đồ vật trưng bày bảo tàng, mở cửa bán vé thu tiền. Nhưng sách của thời Đông Dương thì chẳng có ý nghĩa gì đối với người Pháp (có đọc được đâu: thực tế là khi Gallica số hóa, ta thấy rõ toàn sách chưa bao giờ được đụng đến), nhưng chúng lại có ý nghĩa rất lớn với Việt Nam. Một hành động như vậy (trả lại kho Đông Dương của BNF) mới đúng là một sự hợp tác. Cuộc chiến tranh do người Pháp gây ra đã khiến sách vở báo chí ở Việt Nam mất mát rất nhiều: giờ đây đã có cơ hội để người Pháp hiện nay cho thấy mình không liên quan gì đến chế độ thực dân.

Rúc vào hốc

tiếp tục (rất liên quan) "functional umbrella"; thậm chí có thể nói, giờ mới thực sự bắt đầu

Kitsch của thời chúng ta

Kitsch của thời chúng ta liên quan không ít đến một thứ - cứ tưởng không thể nào liên quan, nhưng té ra lại rất nhiều liên quan: thời tiết.

viede & viede

đã có vie de giờ lại có Vie de

(tiếp tục 3 post gần nhất: từ tìm nhé, tôi ngại làm link lắm; cũng tiếp tục một post xa xưa hơn - một chút - "Mai")

Tiếp tục vẫn là địa hạt Stendhal: Stendhal viết tiểu sử, có lúc viết tiểu sử một nhân vật tên là Henry Brulard nhưng cũng có (những) lúc viết tiểu sử các nhân vật hoàn toàn khác.

Arnold Bennett

c'est imminent (thậm chí đã có bản thảo)

từng có lúc, tôi định biến Arnold Bennett thành "một người" (một người gần đây nhất), nhưng gặp phải tai nạn:

Arena

(tiếp tục KH và xđ)

tiếp tục thế giới ấy: nhưng không còn là từ thế giới ấy, mà nhìn vào nó

Nhân vật ở đây là Paul Veyne: như vậy thì có luôn quy chiếu, là một nhân vật đã nói tới gần đây - ít nhất là trên phương diện câu chuyện ở bên cạnh. Paul Veyne thì ở bên cạnh ai? bên cạnh Michel Foucault.

Nhan đề cuốn sách của Veyne về một phương thức trong thế giới Hy Lạp-La Mã, nhiều người sẽ biết ngay nhan đề ấy từ đâu ra:

Nỗi xúc động gọi là

(tiếp tục "Khái Hưng 2" và "cầm ô")

Pierre Reverdy viết essai dưới đây vào năm 1950, đăng trên Mercure de France, ngày 1 tháng Tám. Đấy là đã sau hơn 30 năm nhà thơ Reverdy làm thơ, ngay từ đầu đã gây kinh dị cho những người như André Breton, etc. Sự kinh dị ấy nằm chính ở chỗ: không thể bình thường hơn.

Nỗi xúc động gọi là thơ ấy

Pierre Reverdy

Khái Hưng viết thời luận (2)

tiếp tục Khái Hưng viết thời luận (kỳ trước đã thêm mấy bài)

(cũng tiếp tục "Bí mật của")

Chuyện lẩn thẩn

Bí mật của truyện

Bắt đầu một bài mới về Henry James, thì bài cũ cũng đã hoàn thành luôn.

Lần này, người bình luận James là Tzvetan Todorov (Todorov: tìm theo label sẽ có nhiều, nhưng lại có hai label, "todorov" và "tzvetan-todorov"). Nếu bài trước là một essay của một người cùng thời với James, thì essay của Todorov được viết hơn nửa thế kỷ sau khi James chết - và đó là cái nhìn của một lý thuyết gia văn học (Todorov chính là một trong những người làm văn chương James trở nên đáng chú ý trở lại, trong giới nghiên cứu).

Bài của Todorov, "Bí mật của truyện: Henry James" có thể tìm được trong một cuốn sách, Poétique de la Prose.

Khái Hưng viết thời luận (1)

(tiếp tục "Cầm ô đi trên đường đông", "Mai" và "người đã cùng tôi phụ rất tròn")

Câu chuyện của Khái Hưng: Khái Hưng Trần Khánh Giư có câu chuyện rất lớn; đấy là một trong những câu chuyện lớn nhất. Những ai có câu chuyện lớn? hãy nghĩ đến Nguyễn Văn Vĩnh, hay thậm chí, Nguyễn Du.

Những gì Khái Hưng viết vào những tháng cuối đời, trong vòng nhiều năm tôi đã đi tìm. Nhất là mục "Chuyện Lẩn Thẩn". Đây là một thứ không dễ.

Rất tròn

"rất tròn": không chỉ là tròn bình thường, mà tròn xoe, tròn to (để biết là tròn cái gì: đấy)

Virgile poesis

vẫn tiếp tục nhân vật ấy (cũng thêm)

cũng như thế giới ấy

(đã tiếp tục loạt bài gần đây, tự tìm nhé)

Montaigne philo

đã tiếp tục một loạt bài ngay trước (tự tìm nhé)

và vậy là, tiếp tục nhân vật ấy

Dẫu chuyện (nghe) có lạ đến đâu, Montaigne - trong suốt nhiều trăm năm - không phải là đối tượng của triết học (bởi vì có những cái nhìn khác nhau - câu chuyện đó). Chuyện này rất mới.

Imminence

chuyển: vậy là đã chuyển xong; và vậy là, F. Mauriac:

Henry James, Junior

(tiếp tục "Mai", "RB", "thú dữ", "parapluie" và "haimươinăm")

Vừa trở thành tác giả của bình luận mới nhất về văn chương Henry James, Công Hiện đã dịch một trong những bình luận sớm nhất, niên đại 1882.

thời gian thú dữ

"thật khủng khiếp khi nghĩ cuộc đời của chúng ta là một cuốn tiểu thuyết, không cốt truyện cũng chẳng nhân vật chính, được làm nên từ trống rỗng và thủy tinh, từ ấp úng nóng"

(Mandelstam)

Đọc cuốn sách của Ralph Dutli viết về Osip Mandelstam, tôi mới biết, rằng Crimée chính là Tauride. Tại sao điều này lại trôi đi không để tôi nắm bắt được, khi mà tôi từng đọc không ít thứ về Crimée? Tức là, Tauride, Iphigénie, sự hiến tế, câu chuyện cổ đại và huyền thoại nổi tiếng.

RB

RB nhưng không Roland Barthes, cũng không Roberto Baggio

(như vậy là tiếp tục Henry James; cũng tiếp tục "cầm ô đi")

Mai

tiếp tục ô ô

từng có không ít Mai

chẳng hạn như

sàn nhà

Sàn nhà? trong một cuốn tiểu thuyết của Patrick Modiano, cặp trai gái trẻ tuổi không rời khỏi sàn nhà, suốt một thời gian dài. Chỉ sàn nhà.

Rất có thể, dần dà, sàn nhà sẽ trở thành chính cuộc đời chúng ta, trở thành chính chúng ta. Nó trở thành chúng ta từ chân, hoặc cũng có thể là từ lưng.

(tiếp tục "cầm ô" và "books no")

Mọi thứ - hoặc gần như thế - đều được nhìn từ sàn nhà:

raw Rawls

(tiếp tục Mauriac và Aron)

Chuyển động của Isabel

Sau khi bình luận Baudelaire bình luận Thomas De Quincey, Công Hiện đọc Vẽ một phụ nữ của Henry James.

(một Isabel khác)

Chuyển động của Isabel

 

Công Hiện

 

Bloc-notes

note, notes, nốt: với các "Bloc-notes", vậy là cùng một lúc, hai nhân vật viết báo chính trị đồ sộ nhất suốt mấy chục năm ở Pháp (nhân vật thứ hai: cũng đang viết tiếp; tiếp tục một số, như, và rồi)

Cầm ô đi trên đường đông

(tiếp tục "Hai mươi năm dịch thuật (phần tiếp theo)", "Trở lại Aron" và "books no facebook")

"ăn cho hết một cân khoai lang trong nồi đất"

Mưa phùn.

Trở lại Aron

(cũng còn may, vì ít nhất thì không phải là "Trở lại Eden")

[tiếp tục "vingt ans" và "falsebook": hai cái rất liên quan đến nhau; chính tôi tận bây giờ mới nhận ra được cái đó, tức là sự liên quan ấy]

Rất dễ nghĩ là vì cái kia (cuốn sách ấy) cho nên tôi nghĩ đến Raymond Aron, nhưng thật ra là ngược lại:

Robert Walser: Kleist ở Thun

Heinrich von Kleist và Robert Walser

giờ đây thì, Walser lại viết về Kleist: Walser lấy Kleist làm chủ đề để viết

(tiếp tục "books no facebook" và "Hai mươi năm dịch thuật (phần tiếp theo)": có vẻ như là đã bắt đầu nhìn được một số thứ rõ ràng hơn)

books no facebook

facebook is a false book

(công việc chuyển vẫn tiếp tục, nhưng có thể nói là đã xong rồi; tiếp tục "TB & YL", tiếp tục "hai năm" cũng như "hai mươi năm"

"chuyển" thì cũng đồng nghĩa với việc vứt bớt đi: chuyển nhà bao giờ cũng là cơ hội tuyệt vời để vứt đi vô số chổi cùn rế rách, những gì lưu cữu)

Piketty: Tư bản và Ý luận

(tiếp tục "ch ch")

Đã có thể tiếp tục nhân vật đã nhắc.

chuyển chương

Lần trước, đã là (trọn vẹn) một chương. Giờ, ta sẽ bắt đầu chuyển sang một chương khác.

(tiếp tục "Marcel Granet")

Đây là một "Chapitre VI" - vậy là đã có không ít chương, chẳng hạn như II, hoặc IV.

Chương VI: Truyền thống không mấy chắc chắn: James và nước Anh

trước ngày

Trước ngày 1/1/1924

Tôi mới biết là nhà xuất bản lấy tên theo (một tác phẩm của) Mandelstam đã đóng cửa hiệu sách tại Paris, vào những ngày cuối năm 2023.

Hiệu sách ấy (từng) nằm ở rue Cardinal Lemoine, số 66, lưng chừng dốc, bên tay trái, nếu đi về phía sông Seine. Tức là trên đường đến bến tàu điện ngầm.

(bến tàu điện ngầm ấy)

Marcel Granet

Đã nói (không ít) đến các sinologue, giờ cần phải nói đến một nhân vật sinologue trọng yếu, Marcel Granet:

Granet thuộc vào thời (ít nhất là không xa) của một sinologue trọng yếu khác, đã được nhắc đến đậm đà; Granet cũng phê phán nhân vật ấy không hề ít.

Vị trí của một nhân vật như Marcel Granet quan trọng đến mức khi cách đây không lâu xảy ra tranh cãi giữa các sinologue Pháp thì đó vẫn là référence: đại khái, người ta có thể đánh giá nhau thông qua việc có trung thành với các bài học từ Marcel Granet hay không.

Thanh niên Mỹ

Nhân vật ấy không chỉ là sử gia, mà còn bình luận văn chương Henry James: cuốn sách về James đó trong nhan đề cũng có từ "Muse" (giống như): La Muse démocratique. Henry James ou les pouvoirs du roman. Chương III của cuốn sách liên quan chặt chẽ đến những tác phẩm của James mà chúng ta đang quan tâm. Trong phân tích của tác giả, hai yếu tố lớn được dựa trên (trở thành nền tảng) là: Tocqueville và Irony.

(các trích dẫn từ Những người châu Âu và Vẽ một phụ nữ được lấy từ bản tiếng Việt đã in; các trích dẫn từ Daisy Miller được lấy từ bản tiếng Việt sắp in)

Chương III: Các thanh niên Mỹ trong cuộc phiêu lưu châu Âu

Dana, hai năm

(tiếp tục Montaigne về Virgile và XXn)

Trong Jacket Trắng, Melville nhắc đến Dana, rất thoáng qua (FYI: ở chương XXIV, "Dana bạn tôi người bất-khả-sánh", khi gần hết chương). Đó là Richard Henry Dana, mà Melville xem là reference lớn trong địa hạt "hải trình qua Mũi Sừng".

Tức là Dana tác giả cuốn sách dưới đây:

Montaigne: Về các câu thơ của Virgile

(tiếp tục "Hai mươi năm dịch thuật (phần tiếp theo)" và "La Bruyère")

Montaigne: Virgile không chỉ đưa Dante đi mà cũng trở thành đối tượng bình luận cho Montaigne.

Trong địa hạt Montaigne, bản thân văn bản đã là một việc quá khó và lằng nhằng, cho nên tốt nhất là tạm lờ nó đi, vào lúc này - luôn luôn có thể trở lại chuyện ấy sau. Bài (tức là "essai": Montaigne là người đặt ra từ "essai") dưới đây nằm trong Livre III, tức là phần cuối của Essais.

Baudelaire đọc Thomas De Quincey

Baudelaire ở tư cách độc giả của Thomas De Quincey: một trong các chủ đề vừa hiển nhiên lại vừa khó nhằn.

(tiếp tục "some", "La Bruyère" và "1/1")

Baudelaire đọc Thomas De Quincey

 

Công Hiện

1/1/1924

Thời điểm Mandelstam ở bên ngoài nước Nga, như đã nói.

Đấy là khi tờ tạp chí Commerce, tập mùa đông của năm 1925, đăng bản dịch bài thơ "Mồng Một tháng Giêng 1924" của Mandelstam.

Bài thơ ấy nằm ngay sau những bài thơ của Pasternak.

Mai Sơn (Nguyễn Minh Sơn)

Khi biết tôi quen Trần Hoàng Bách, Mai Sơn bảo tôi là mình cũng quen, và kể vài chuyện của hai người, tại Sài Gòn, trước đó đã lâu. Tôi bỗng vừa thấy một điều: chưa bao giờ tôi thấy Mai Sơn đi Hà Nội. Chắc không có việc gì để làm ở đây (nữa).

Mandel-stam(p)

(Mandelstam) (tiếp tục LB và 20-2)